Afrika’nın PP ve PE piyasaları 2023’te ekonomik sıkıntılarla boğuştu, 2024’ü de zorlu bir mücadele bekliyor

Afrika’da poliolefin fiyatları 2023’ü zayıf kapatıyor. Yükseliş eğilimi görülen iki dönem haricinde, PP ve PE piyasaları yıl boyunca çoğunlukla düşüş eğilimi izledi. Talep, süregelen enflasyon sıkıntıları ve kıta genelinde gittikçe artan döviz problemleri nedeniyle mütemadiyen baskı altında kaldı. ChemOrbis Fiyat Endeksi’ne göre, şimdilerde ithal fiyatlar çoğunlukla son üç yılın en düşük seviyelerinde yer alıyor. Peki, 2024’ü neler bekliyor?

2023’e kısa bir bakış: PP ve PE piyasaları son 3 yılın en düşüğüne indi

İthal poliolefin fiyatlarına, yılın sekiz ayında çoğunlukla düşüş eğilimli bir hava hakim olurken, yalnızca Şubat-Mart ve Eylül-Ekim dönemlerinde fiyatlarda artış görüldü.

Elverişsiz ekonomik koşullardan kaynaklanan durgun talep fiyatları baskıladı. ChemOrbis Fiyat Endeksi’ne göre, Afrika PP ve PE piyasaları Haziran ayında ilk defa Kasım 2020’den beri görülen en düşük seviyede dip yaparken, Eylül ve Kasım’da elde edilen toplam kazançlar sonraki iki ayda silindi. 2023 sona ererken ise, ithal piyasalar son üç yılın en düşük seviyelerine geri dönmüş durumda.

Nijerya’da ithal PP ve PE, global düşüş eğilimini takip etti

Batı Afrika’da, Nijerya’nın ithal piyasaları bir aylık bir gecikmeyle bölgenin geri kalanında görülen eğilimi takip etti. Kasım’da fiyatların stabil seyretmesinin ardından, artan enflasyonla baskılanan talep ve arzın rahat olması kaçınılmaz olarak Aralık’ta fiyatların düşüşe geçmesine neden oldu. Önde gelen Orta Doğulu tedarikçilerin Aralık teklifleri, aylık bazda 40-60$/tonluk indirimlerle açıklandı. Piyasa oyuncularına göre, alım miktarlarının oldukça düşük olmasıyla beraber faaliyetler kısıtlı kaldı.

Bu arada, Amerikan PE teklifleri, Orta Doğu malları karşısında rekabet üstünlüğü kurmaya devam ederken, teklifler AYPE için Orta Doğu fiyatlarının 30$/ton altında yer aldı. Bu fark LAYPE ve şişirmelik YYPE, YYPE film ve enjeksiyon için 70-90$/tona kadar çıktı.

ELEME’nin PP ve PE teklifleri üst üste 5 ay arttı

Genel eğilimin aksine, Nijerya’nın yerel üreticisi ELEME, Kasım’da görülen son seviyelere kıyasla PE tekliflerini 6700-24.000NGN/tonluk (8-30$/ton) artışlarla açıkladı. Benzer şekilde, yine son Kasım tekliflerine kıyasla PP fiyatlarını stabil tuttu veya 38.700NGN/tona (49$/ton) varan artışlar uyguladı.

Yurtiçi kaynaklara göre, söz konusu artışlar talepteki herhangi bir iyileşmeden kaynaklanmadı. Daha ziyade, bu fiyat artışları enflasyon oranlarındaki sürekli artış ve nairanın ABD doları karşısında hızla değer kaybetmesi nedeniyle üreticinin marjlarını koruma çabasından ileri geliyordu. Enflasyon Ekim ayında son 18 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken, yerel para birimi 2023’ün başından bu yana %45 değer kaybederek yılı resmi piyasada rekor düşüklükte tamamladı.

Durgun taleple beraber Kenya’da düşüşler hız kesmedi

Doğu Afrika’da, önde gelen Suudi bir üreticiden Kenya’ya verilen teklifler, Kasım’a kıyasla 50$/ton düşüşle açıklanırken, bu durum iki ay üst üste fiyatlarda indirime gidildiğini gösterdi. Ülke genelinde süregelen zayıf taleple beraber, yeni teklifler beklentilerle aynı doğrultuda geldi. Yerel bir sanayici, “Bölgede talep oldukça zayıf. Ayrıca, yıl sonu durgunluğu faaliyetleri daha da etkiliyor,” şeklinde konuştu.

Kuzey Afrika’da, rekabetçi Amerikan PE teklifleri giderek çoğaldı

Kuzey Afrika’da, azalan tüketim ve politik sıkıntılara yönelik artan endişelerle beraber, alım faaliyetlerinin normalin altında seyretmesinden dolayı düşüş eğilimi piyasalarda hakimiyet kurdu.

Cezayir’de, Amerikan PE teklifleri bu ay piyasalarda yeniden ortaya çıktı ve Orta Doğu malları karşısında rekabet üstünlüğü kurdu. Zira, Amerikan fiyatları Orta Doğu menşeli malların en az 70$/ton altında yer aldı.

Fas’ta, Aralık PE ve PP teklifleri Kasım seviyelerine kıyasla sırasıyla 30-50€/ton (34-35$/ton) ve 70€/ton (77$/ton) düşüşle açıklandı. Ayrıca, Amerikan PE teklifleri Kasım ayına kıyasla 50€/ton (55$/ton) düşüş kaydetti ve Orta Doğu teklifleriyle aralarındaki 30-50€/tonluk farkı koruyarak aralıkların alt sınırlarında rekabet gücünü korudu.

Tunus’ta, Aralık PP fiyatları Kasım seviyelerine kıyasla 10€/ton (11$/ton) gevşedi. Ancak, PE teklifleri Kasım ayına kıyasla stabil seviyelerden veya 10€/tonluk (11$/ton) düşüşlerle bildirildi. Satıcılar, durgun talep nedeniyle ciddi alıcılara indirim uygulanabileceğini belirtti.

Amerikan malları, PP’ye kıyasla PE’de daha belirgin düşüşlere neden oldu

ABD, 2023 yılında PE ihracatını artırdı. Yıl boyunca önde gelen bir üreticiden rekabetçi teklifler alan Afrika’da da bu büyümenin yansımaları görüldü. Ocak-Ekim verileri, ABD’nin Afrika’daki başlıca piyasalara PE ihracatının tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını ve şimdiden 2022 yılının tamamına ait verileri aştığını gösteriyor.

ChemOrbis İstatistik Sihirbazı’na göre, Afrika genelindeki tonajlar açısından Nijerya, bu yıl Amerikan PE’nin en büyük pazarı oldu. Zira, ülkenin ABD’den yaptığı ithalat yıllık bazda %56 oranında dikkate değer bir artış kaydetti. Ardından, %14’lük nispeten daha küçük bir büyümeyle Güney Afrika geldi. Fas ve Cezayir ise üçüncü ve dördüncü sırada yer aldı. Zira, iki ülkenin de ABD’den yaptığı ithalat yıllık bazda ikiye katlanarak rekor bir seviyeye ulaştı.

Piyasalar 2024’te ne ölçüde toparlanabilir?

İleriye yönelik olarak, süregelen ekonomik sıkıntılarla beraber türev talepte sağlam bir iyileşmenin ve arz endişesinin olmaması, görünümü düşüş eğilimli tutuyor. Yurtiçindeki piyasa dinamikleri, fiyatlardaki herhangi bir artışa gerekçe sunmuyor. Ancak, fiyatların halihazırda son üç yılın en düşük seviyesine ulaştığını ve daha fazla düşmeyebileceğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor.

Ancak, alıcı konumundaki Afrika piyasaları global piyasaların, diğer deyişle Asya ve Orta Doğu’nun izinden gidiyor. Bu bölgelerde görülen herhangi bir fiyat değişikliği, gecikmeli de olsa Afrika piyasalarında yansıma bulacaktır.

Yakın zamanda piyasalarda, Kızıldeniz’de derinleşen sıkıntıların etkisi hissedildi. Dolayısıyla oyuncular, petrol fiyatlarındaki son artışın sürdürülebilirliğini yakından takip ediyor. Bu durumun, polimer fiyatlarında da zincirleme bir etki yaratması bekleniyor.

Ancak, kıta genelinde süregelen makroekonomik sıkıntılar halen başlıca engeller arasında yer alıyor ve yakın bir zamanda bu sorunların çözülmesi mümkün görünmüyor. Amerikan PE, ciddi bir üretim sıkıntısı yaşayıp odağını ihraç piyasalardan çekmezse, gelecek yıl da Afrika piyasasındaki payını artırmaya devam edebilir. Zira ABD, bölge genelinde faaliyet gösteren distribütörlerini yönetme ve onlara gereken finansmanı sağlayabilme kabiliyetine sahip durumda.