Avrupa’da PP ve PE için 2024 görünümü: Toparlanmaya giden yol engebeli olacak

2023 yılında Avrupa poliolefin piyasaları, pandemi köpüğünün atılması ve fiyatların geçen yıl tüm zamanların en yüksek seviyelerinden inmesinin ardından nispeten daha dar bir aralıkta dalgalandı. Arz/talep dengesizliği piyasaya damgasını vururken, yüksek üretim maliyetlerinin baskısı altında süregelen zayıf taleple mücadele etmek için üretici kanadında arz yönetme çabaları ağırlık kazandı.

PP ve PE piyasaları, stok boşaltma faaliyetlerinin etkisiyle yılı düşüşle kapatıyor. Bazı alıcılar düşük fiyatlardan faydalanmak için stoklarını yenilemeye karar verse de, bu durum değişim rüzgarlarının esmeye başladığı anlamına gelmiyor. Zira, oyuncular 2024’ün başlarında talepte ani bir canlanma beklemiyor. 2024’e daha yakından bakmadan önce, piyasaların bu yıl neler yaşadığını kısaca görelim.

2023’e hızlı bir bakış: Maliyetler ve arz seviyeleri kısa süreli toparlanmalara neden oldu

Bölgedeki piyasalar, Avrupa’nın resesyonun eşiğine gelmesiyle birlikte zayıf seyreden temel talep nedeniyle bu yıl kısa süreli yukarı yönlü hareketler yaşadı. Spot fiyatlar sadece Şubat-Mart ve Eylül-Ekim dönemlerinde maliyetler ve azalan arzdan destek alarak artış gösterdi.

Homo PP ve filmlik PE türleri, ChemOrbis Fiyat Endeksi’ndeki geçmiş verilere bakıldığında oldukça nadir görülen kritik FD 1000€/ton seviyesine 3. çeyrek civarında ulaştı. Üreticiler, geçen yılın oldukça üzerinde seyreden üretim maliyetleri marjlarına zarar verdiği için bu seviyenin altında satış yapmaya istekli değildi.



PP marjları çok düşük, PE marjları ise negatif bölgede

İşletim oranı kesintileri durgun talebi azaltmış olsa da üretim maliyetlerini artırdı. Bu nedenle, tedarikçiler yükseliş trendi sırasında monomer artışlarını aşan zamlar uyguladı. Ayrıca, satıcılar aşağı yönlü eğilim sırasında marjları üzerindeki baskıyı hafifletmek için düşüşleri kontrol altında tutmaya çalıştı.

FD NWE bazındaki homo PP enj. fiyatlarının aylık ortalaması ile propilen kontrat seviyesi arasındaki fark, Temmuz 2023’ten bu yana 100€/tonun altında yer alıyor. Söz konusu seviye, tarihsel ortalamanın altında bir rakama işaret ediyor. Batı Avrupa’da homo PP fiyatları Kasım ayında propilen kontratının 85€/ton üzerinde yer aldı. Aralık düşüşlerinin propileni aşmasıyla bu farkın daha da azalması bekleniyor.

PE film türleri için üretim marjı negatif bölgede yer alıyor. AYPE ve LAYPE C4 film fiyatlarının aylık ortalamaları Kasım kontrat seviyesinin 40-60€/ton altında yer alırken, YYPE film monomer kontratının 25€/ton altında yer aldı. AYPE ve LAYPE C4 film marjları Mayıs-Haziran aylarından bu yana negatif bölgede yer alırken, YYPE film Temmuz ayında etilen kontrat seviyesinin altında işlem görmeye başladı.



Avrupa’nın global piyasalar üzerindeki primi yeniden dengeye kavuştu

Avrupa ile diğer piyasalar arasındaki tarihi fark, keskin düzeltmelerin ardından normalleşti. Avrupa, 2021 ve 2022 yıllarında başta Çin olmak üzere diğer piyasalara kıyasla en büyük ve en uzun primini sürdürdü. Söz konusu büyük prim o zamandan bu yana kademeli olarak eridi.

Avrupa, olması gerektiği gibi diğer pazarlara kıyasla prim taşımaya devam ederken, son rakamlar düşüşün ne kadar keskin olduğunu kanıtlıyor. Örneğin, Avrupa’daki spot homo PP enj. fiyatlarının Çin’deki yurtiçi fiyatlar üzerindeki primi, Mayıs 2021 sonundaki 1375$/tonluk rekor seviyeden Aralık 2023 başında 300$/tonun altına düştü. AYPE film için, 2021’de 1350$/ton olan fark şimdilerde 150$/tonun altında yer alıyor.



Toparlanmaya giden yol engebeli olacak

Yükseliş ve düşüş faktörleri arasındaki çekişme 2024’e doğru emtia piyasalarında hüküm sürmeye devam edecek. Önümüzdeki yıl için belirsiz talep tahminleri ve planlanan kapasite ilaveleri nedeniyle yaşanacak rekabet düşünüldüğünde, toparlanmaya giden yol engebeli olacak. Global arz fazlası, sağlıklı bir talep büyümesi olmadığından yalnızca işletim oranı kesintileriyle hafifletilebilir. Bu da, piyasa dengesinin ne kadar kırılgan olduğunu kanıtlıyor.

İşletim oranı kesintileri devam edecek

Poliolefin tesisleri 2022’nin ikinci yarısından bu yana %70 civarında düşük oranlarda çalışıyor. Yine de, piyasa ithal kaynaklarla beslenmeye devam etti ve bölgedeki üretim sorunları nedeniyle bazı sıkışmış türler haricinde genel tedarik rahat veya bol olarak değerlendirildi.

Oyuncuların bölge genelindeki işletim oranlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri büyük önem taşıyor. Karlılık ve piyasa koşulları operasyonel stratejilerin şekillendirilmesinde önemli bir rol oynadığı için rasyonalizasyon yeni normal olabilir. Üretim ve türev ünitelerindeki süregelen işletim oranı kesintileri, 2024’ün 1. yarısının sonuna kadar da devam edecek. İthalat hacimlerinde olası bir artış bir yana, piyasa koşullarının daha da kötüleşmesi durumunda bölgedeki üreticiler şletim oranlarını daha da düşürebilir veya geçici duruşlar gerçekleştirebilir.

Global PP ve PE piyasaları, ciddi oranda kapasite ilavesine hazırlanıyor

ChemOrbis Üretim Haberleri Pro’ya göre, 2024 yılında PP ve PE için dünya genelinde yaklaşık 10 milyon ton kapasitenin faaliyete geçmesi bekleniyor. Yeni kapasitelerin yaklaşık %66-67’si Çin’de yer alırken, onu nispeten daha küçük bir payla Hindistan takip ediyor.

Söz konusu yeni kapasitelerin faaliyete geçmesinde herhangi bir gecikme yaşanmayacağını varsayarsak, işletim oranı kesintileri talep yavaşlamasının önüne geçmek için yeterli olmayabilir. Başka bir ifadeyle, olası bir arz fazlası nedeniyle ticaret rotalarında değişim ve fiyat rekabeti yaşanabilir.

Asyalı tedarikçiler AB’ye PP ihracatını artırabilir

Avrupa dışı menşeler ve bölgedeki spot fiyatlar arasındaki farkın geniş olması, tedarikçileri fiyatlarını düşürme konusunda daha da zorladı. Özellikle Güney Kore’den ithal teklifler, Çin’in artan kapasiteleri nedeniyle diğer piyasalardaki pazar paylarını kaybetmelerinin ardından Avrupa piyasasında diğer tekliflere karşı rekabet avantajı sağladı.

Çin, son birkaç yılda gerçekleştirdiği kapsamlı kapasite ilaveleri sayesinde kendi kendine yeterli hale gelmekle kalmadı, aynı zamanda o tarihten bu yana dünyanın geri kalanına ihracatını da artırdı. Çin’in ihracatı 2021’de 1,4 milyon tonla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra 2022’de 1,3 milyon ton civarında gerçekleşti. Bu arada 2023’ün ilk on ayındaki ihracat 1 milyon tonun üzerinde seyrediyor ve geçen yılki rakamı yakalama ihtimali oldukça yüksek.

İleriye baktığımızda, Avrupalı oyuncular Çin’den olmasa da, özellikle Asya’dan daha fazla ithalat görebilir. Zira, kızışan rekabet ortamında Avrupa’nın da listede yer alacağı kesin.

Gözler ABD’den PE ihracatında

Bölgedeki PE piyasaları, fiyat aralıklarının alt sınırında yer alan ABD malı PE’nin rekabetçi baskısı altında kaldı. Avrupa Birliği, bu yıl daha fazla ABD malı PE aldı. Söz konusu hacim 2022’nin aynı dönemine kıyasla %9 artışla ilk 9 ayda 1,1 milyon tonun üzerinde yer aldı. İhracat bu hızla yükselmeye devam ederse ABD, Avrupa Birliği’nin önde gelen tedarikçisi olmaya devam edecek ve tüm yıl için 2023 ihracatı, 2022 boyunca kaydedilen 1,4 milyon tona kıyasla daha yüksek olacak.

Elverişli netbacklerle Avrupa, Çin ve önde gelen Güney Amerika ülkelerinden sonra en çok ihracat yapılan rotalardan biri olmaya devam edecek. Bunun özellikle bu bölgelerdeki talep toparlanması pek de parlak olmadığı zamanlarda gerçekleşmesi muhtemel. Fiyat açısından bakıldığında, ABD’li tedarikçiler etandan etilene elverişli olan marjlar sayesinde rekabetçi kalacak.

Bu nedenle Türkiye’deki bazı tüccarlar, ilerleyen dönemde ABD malı PE üzerinde olası bir antidamping soruşturmasını göz ardı etmiyor.

Poliolefin fiyatları 2024’ün başında hangi seviyelerde yer alacak?

Oyuncular, Ocak ayı beklentileri çoğunlukla fiyatların stabil bir seyir izleyeceğine işaret ettiğinden, piyasaların 1. çeyreğin sonunda bir toparlanma gösterip gösteremeyeceğini tartışıyor. Satıcılar halihazırda Aralık ayında dip seviyeleri sorgulamaya başladıklarından, 1. çeyrekte bir noktada fiyatlarda bir toparlanma görülecek.

Halihazırda ihtiyaçlarını karşılamış olan işleyiciler, Ocak ortası itibarıyla piyasaya geri dönecekler. Petrokimya üreticilerinin sıkışık marjlara karşı direnci sürdürülebilir olmadığından, fiyatlar Şubat ve Mart aylarından itibaren yukarı yönlü revizyonlar görmeye başlayabilir.

Ancak, 2023’ün 4. çeyreğinin sonu itibarıyla alınan agresif Avrupa dışı menşelerin varışı bu dönem içinde gerçekleşeceğinden, potansiyel zam girişimlerinin Şubat ayında çalışıp çalışmayacağı yakından takip edilecek. ABD ve Güney Kore’den alınan ucuz malların piyasaya girmesi, bölgedeki tedarikçilerin fiyatları artırma girişimlerini engelleyebilir.

Talep kanadında alım faaliyetleri, işleyicilerin sipariş girişlerine ilişkin belirsizlikler nedeniyle 2023’te türev sektörlerde görülen artıştan ziyade, stok yapma ihtiyaçlarından destek buldu. Talepte görülebilecek somut bir toparlanmaya ilişkin beklentiler, çoğu uygulama için düşük sezon ve zayıf makroekonomik göstergeler nedeniyle şimdilerde 2024’ün ikinci çeyreğine işaret ediyor.

Hizmet sektöründeki daralma bir endişe kaynağı olurken, dayanıklı malların tüketiminin normale dönmesi de biraz zaman alacak. Önde gelen merkez bankaları, ABD Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası, yatırımcıların yeni yılın başında para politikasının gevşeyeceği yönündeki beklentilerine rağmen, faiz indiriminden önce işgücü piyasalarının zayıfladığına dair daha net kanıtlar görmeyi istediklerinin sinyalini verdi.

PP ve PE piyasalarının önümüzdeki aylarda nasıl bir seyir izleyeceği hakkında fikir edinmek için ihtiyacınız olan her şeyi kapsayacak şekilde tasarlanan ChemOrbis Fiyat Tahmin Raporlarına göz atabilirsiniz.
Örnek rapor talep etmek için lütfen tıklayın: