Çin ve G. Doğu Asya’da olefinler için 2025 görünümü: Etilen ve propilen değer zinciri, düşük karlılığın etkisinde kalacak

Düşük karlılık ve zayıf marjlar, 2024 yılında Asya’da olefinler için en büyük endişe kaynağı oldu. Polietilen (PE), polipropilen (PP), stiren monomer (SM), mono-etilen glikol (MEG), akrilonitril, fenol, kümen ve izopropanol (IPA) gibi önemli türev sektörlerdeki etilen ve propilen değer zincirleri, düşük marjlar, yüksek üretim maliyetleri ve azalan talep nedeniyle önemli bir baskıyla karşı karşıya kaldı.

Asya’da olefin zincirini 2025 yılı boyunca yüksek hammadde maliyetleri (ham petrol, nafta, propan ve etan dahil) ve zayıf hammadde karlarının domine etmesi bekleniyor.

Asya’da etilen fiyatları 2024’ün ikinci çeyreğinden itibaren düşük seviyelerde kaldı. Etilen fiyatları Mart başındaki CFR Güneydoğu Asya 1020$/ton ve CFR Çin 960$/ton seviyelerinden Temmuz başında sırasıyla 930$/ton ve 850$/tona gerileyerek %9-11 düşüş kaydetti. Kuzeydoğu Asya/Çin propilen fiyatları 2024’ün ilk yarısında stabil kalmayı başardı ve Haziran ortasındaki 880$/tondan %4-5 düşüşle Kasım sonunda CFR Çin 840$/tona geriledi. Güneydoğu Asya etilen fiyatları Ağustos ve Eylül ortası arasında kısa bir toparlanma yaşamış olsa da, dördüncü çeyreğin büyük bir kısmında stabilize oldu ve yatay seyretti.

Kuzeydoğu Asya/Çin’de etilen Ekim ayına kadar zorlandı, ancak Shenghong Petrochemical’ın EVA ve POSM tesisleri ile Wanhua Chemical’ın yeni AYPE tesisi de dahil olmak üzere yeni türev tesislerin faaliyete geçmesiyle tetiklenen taze talep sayesinde toparlandı.



Ham petrolün maliyetler üzerindeki etkisi: etan, propan ve nafta

Ham petrol fiyatlarındaki dalgalanma etan, propan ve nafta maliyetlerini etkilemeye devam edecek ve bu da olefin fiyatlarını etkileyecek. 2025 yılı için, Brent ham petrolün uzun bir süre 80$/varil üzerinde işlem görmesi halinde, yükselen hammadde maliyetleri etilen ve propilen fiyatlarını 2024 seviyelerinin üzerine çıkarabilir. Buna karşılık, ham petrol fiyatlarının 80$/varilin altında kaldığı bir senaryoda hammadde maliyetleri düşebilir. Böylesi bir durum ve kraker operatörlerine işletim oranlarını yükseltmek ve duruş sürelerini kısaltmak suretiyle çok ihtiyaç duydukları rahatlamayı sağlayacaktır.

Daha yüksek veya daha düşük hammadde fiyatları, en azından etilen ve propilen için destekleyici seviyelerin nerede olması gerektiğine dair bir taban veya tavan fiyat sağlayabilir. Yine de olefin fiyatlarında somut bir artış için gerçek gerçöek bir talebe ihtiyaç var ve bu da başta PE ve PP olmak üzere MEG, SM, PVC, PO, akrilonitril, akrilik asit ve okso-alkoller gibi birincil türevler tarafından sağlanabilir. Türev piyasalar artan olefin fiyatlarını destekleyemezse, kraker ve PDH tesislerinin işletim oranları muhtemelen düşecektir.

Krakerlerde düşük işletim oranları ve uzun süreli duruşlar 2025’te de sürecek

Krakerlerinde çok düşük marjlar ve sürekli zararlarla karşı karşıya kalan Güneydoğu Asyalı şirketler (olefin üreticileri) 2024 yılının 4. çeyreğinde krakerlerini üç ila altı ay arasında değişen uzun süreli duruşlar için devre dışı bıraktı. Buna ek olarak, Lotte Chemical’ın New LINE projesinin faaliyete geçmesi 2025’in 2./3. çeyreğine kadar ertelenecek.

Lotte Chemical Indonesia’ya ait New Ethylene (LINE) Projesi’nin Lotte Chemical Titan Holding Bhd’nin (LCT) üretim kapasitesini %65 artışla 5,8 milyon ton/yıla çıkarması bekleniyor. Projenin 2025 yılında tamamlanması ve yeni etilen kapasitesinin 1 milyon ton/yıl, propilen kapasitesinin ise 520.000 ton/yıl olması bekleniyor. Endüstri kaynaklarına göre, LINE projesinin 2025’in ilk çeyreğinde faaliyete geçmesi planlanıyordu, ancak bu tarih şimdi 2025’in ikinci/üçüncü çeyreğine ertelenecek.

Vietnam’daki Long Son Petrochemical, Ba Ria-Vung Tau’da bulunan 1 milyon ton/yıl kapasiteli etilen krakerini Ekim ayı sonunda devre dışı bıraktı. Tüccarlar, yeniden devreye alınma tarihinin henüz teyit edilmediğini ve faaliyetlerin yeniden başlamasının üretim ekonomisine bağlı olacağını belirtti.

Filipinli JG Summit, marj endişeleri nedeniyle Batangas nafta krakerini Aralık sonunda durduracak. Tüccarlar, üreticinin etilen ve propilen değer zincirleri için görünümün parlak olmadığı konusunda sektörü bilgilendirdiği yorumunda bulundu. Kraker 480.000 ton/yıl etilen ve 240.000 ton/yıl propilen üretiyor. Tüccarlara göre, krakerin ekonomiye bağlı olarak 2025’in ilk yarısında veya Haziran ayında devreye alınması planlanıyor.

2024 yılı için, ChemOrbis Üretim Haberleri Pro tarafından hesaplandığı üzere, Kuzeydoğu ve Güneydoğu Asya’daki başlıca üreticiler, olefin fiyatlarının CFR Çin/Güneydoğu Asya 800$/ton seviyesine düştüğü dönemde kraker ve PDH tesislerinin işletim oranlarını yaklaşık %65 ila %80 gibi daha düşük seviyelerde tuttu. Fiyatlar Mart-Nisan’da ve 4. çeyreğin sonlarında toparlanmaya başladığında, üreticiler işletim oranlarını yavaş yavaş %80’in üzerine çıkardı.

Önde gelen üreticiler üretim marjlarını sıkı bir şekilde kontrol altında tutmak isteyecek. Bu da işletim oranı kesintilerinin olefin talep ve arz dengesini korumak için en uygun araç olmaya devam edeceği anlamına geliyor. Ayrıca, üretim maliyetleri arttıkça ve marjlar düştükçe üreticiler hem kraker hem de PDH tesislerinde işletim oranlarını daha da düşürecek.

Bu hamleler, birçoğu piyasada tutunmak için etan hammaddesine geçmeyi planlayan ve Vietnamlı Long Son Petrochemical gibi birleşme, satın alma veya daha rekabetçi hammaddelere geçiş arayışında olan bölgedeki üreticilerin içinde bulunduğu zorlu durumun altını çiziyor. Önemli bir politika desteği veya maliyet azaltma stratejisi olmazsa, 2025 yılında tesislerde kapanışlar söz konusu olabilir.

ABD’den Asya’ya arbitraj kaynaklı etilen akışı 2025’te azalacak

ABD’nin Asya’ya etilen ihracatının artması, 2024 yılında bölgedeki spot fiyatlar üzerinde önemli bir baskı oluşturdu. Arbitraj akışlarının 2025 yılında da devam etmesi beklenirken, hacimlerin 2024 yılına kıyasla daha düşük olacağı öngörülüyor.

Etilen fiyatları Nisan ayından bu yana, Mayıs ve Temmuz aylarında Asya’ya gelen ve kademeli olarak CFR Çin/Kuzeydoğu Asya 950/ton civarından yaklaşık CFR Çin 850/tonadüşen fiyatlardan satılan ABD çıkışlı etilen yüklemeleri nedeniyle geriledi. ABD’nin önde gelen ihracatçılarından Enterprise Ethylene, Nisan, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında gelen 200.000 tonun üzerinde etilen yüklemesi gerçekleştirdi.

Türev görünüm: 2025’te PE ve PP piyasalarında düşüş eğilimi hakim olacak

Çin ve Güneydoğu Asya’daki PE piyasalarının kronik arz fazlası, ekonomik belirsizlik ve jeopolitik riskler nedeniyle 2025 yılında da zorluklarla karşılaşması bekleniyor. İthal fiyatlar, tedarikçiler arasındaki yoğun rekabet nedeniyle 2024 yılında çoğunlukla düşüş eğilimli seyretti ve ABD’li ihracatçıların yıl sonu stoklarını boşaltması da arz baskılarını perçinledi.

Bazı PE oyuncuları, üreticilerin stok boşaltma faaliyetleri sonrasında agresif satışlar yerine marjlara öncelik vermesinden ve Ocak sonundaki Ay Yeni Yılı öncesinde oluşacak talepten destekle 2025’in ilk çeyreğinde geçici bir fiyat toparlanması bekliyor. Ancak, 2025 boyunca sürdürülebilir bir arz-talep dengesine ulaşmak zor görünüyor.

Benzer şekilde, Çin ve Güneydoğu Asya’daki PP piyasalarının 2025 yılında önemli kapasite artışları ve zayıf talep büyümesi nedeniyle dalgalı sularda yüzmesi bekleniyor. Çin’in PP üretim kapasitesi artmaya devam ederken, Güneydoğu Asya ülkelerinde de bazı faaliyete geçişler planlanıyor . Dolayısıylaufukta arz fazlası var.

Jeopolitik riskler ve talepte toparlanma beklentileri

Donald Trump’ın yeniden ABD Başkanı olması, ABD-Çin ticaret gerilimlerinin yeniden tırmanmasına ilişkin endişeleri artırırken, Çin mallarına yönelik önerilen gümrük vergilerinin zaten kırılgan olan Çin ekonomisini hepten zora sokacağı öngörülüyor. Emlak krizi, yüksek borç seviyeleri ve deflasyonist baskılarla boğuşan Çin’in ekonomik sıkıntıları, özellikle ihracat pazarlarına bağımlı olan bölgedeki PE üreticileri üzerinde de baskı kurabilir.

Global talepteki daha geniş çaplı bir toparlanma ihtimali de, tüketici harcamalarındaki durgunluk, zayıf global ekonomik koşullar ve değişen tüketim kalıplar nedeniyle belirsizliğini koruyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) jeopolitik riskler ve ticari korumacılığı gerekçe göstererek 2025 yılı için global büyüme tahminini %3,2’ye düşürürken, Asya Kalkınma Bankası (ADB) gelişmekte olan ekonomilerin büyüme görünümünü %4,8 olarak revize etti.

Çin’de, 2025 yılı için %4,5’lik istikrarlı büyüme tahminine rağmen, talep baskıları devam ediyor. Hükümetin vergi teşvikleri, gevşek bir para politikası ve yerli imalata hammadde tedarik desteği gibi politika önlemleri iç tüketimi artırmayı amaçlıyor. Ancak kayda değer sonuçlar elde etmenin zaman alması bekleniyor.