Navlun fiyatları Ocak zirvesine geri döndü; ralli ne kadar sürecek?

Mayıs ayının son üç haftasında yaklaşık %45-50 oranında sıçrayan navlun oranları, yeniden Ocak ayı zirvesine ulaştı. Bu kez, Çin’den yapılan sevkiyatlar son rallinin arkasında yatan asıl sebep olurken, son tarife artışları ve yaklaşan ticari kısıtlamalar da yaşanan süreçte önemli bir rol oynadı. Sektör oyuncuları keskin bir şekilde yükselen navlun oranlarını tepkiyle karşıladı.

Drewry’ye göre, dünya konteyner endeksi, 40 footluk konteyner başına bu hafta %16’lık bir artışla 4.072$’da yer alırken, Mayıs başından beri kümülatif artış miktarı %43’e ulaştı. Özellikle Çin’den rotalar açısından, Avrupa’ya giden rotalar yaklaşık %46-48 ve ABD’ye giden rotalar %41-48 civarında kümülatif artışlarla beraber navlun bedelleri 40 footluk konteyner başına 5000-6500$ civarında yer aldı.

Drewry, rallinin önümüzdeki haftalarda ivme kaybetmesini bekliyor.

Pandemiden bugüne navlun oranlarına kısa bir bakış

İlk olarak Haziran 2020’de başlayan ve o dönem 40 footluk konteyner başına yaklaşık 1500-2000$ olan konteyner navlun oranlarını yukarı çeken rallinin hızlanmasıyla, global endeksler, Eylül 2021’de 40 footluk konteyner başına 11.000$ eşiğini aşmış ve tüm zamanların zirvesine ulaşmıştı. Söz konusu dönemde, Çin’den Avrupa ve ABD’ye navlun oranları da 40 footluk konteyner başına 16.000-18.000$’a kadar yükseldi. Gevşek bir para politikası ortamında patlayan talep ve kapasite eksikliği, navlun oranlarındaki bu benzeri görülmemiş sıçramanın arkasında yatan ana faktörlerdi,.

O zamandan beri, ibre aşağı döndü ve piyasaların pandemi öncesi seviyelere dönmesi yaklaşık bir buçuk yıl sürdü. Nakliye konteyner sektörü, 2023 yılı boyunca arz fazlası ve talepsizlikle boğuşuyordu. Daha sonra, Aralık ayında Kızıldeniz’de bir kriz patlak verdi ve fiyatlar iki aydan kısa bir süre içinde neredeyse üç katına yükseldi. Ocak ayında fiyatlar Eylül 2022’den bu yana görülen en yüksek seviyelere ulaştı.

Şubat ve Nisan ayları arasındaki düşüşün ardından, piyasa önceki artışların henüz yarısını bile silememişken şimdi aynı zirveye geri dönmüş bulunuyor.



Son ralliyi ne tetikledi? Gerçekten ‘beklentileri aşan talep’ mi?

Nakliye şirketleri, Kızıldeniz’de devam eden aksaklık ve sefer iptallerinin neden olduğu azalan kapasitenin yanı sıra, Avrupa ve ABD’de Çin mallarına yönelik beklentiyi aşan talebin fiyatlardaki bu son artışın arkasında yatan asıl sebep olduğunu öne sürdü.

Ancak, konteyner taşımacılığı piyasasındaki bu ’sözde’ sıkışık denge tartışmaya epey açık. Özellikle Fed’in yüksek faiz politikasına daha uzun bir süre ile bağlı kalması ve son zamanlarda belirginleşen şahin tutumu nedeniyle, batı bloğunda talebin aslen sınırlı kaldığı düşünülürse. Ayrıca, konteynerler için sıkışıklık derecesi sorgulanabilir bir konu. Zira halen nakliye firmaları tarafından kontrol edilen bir piyasa söz konusu ve bu firmalar yıl sonuna kadar uzaması muhtemel olan Kızıldeniz’deki krize rağmen kapasite düşürmeye devam ediyorlar.

Çin, Brezilya ve Meksika’ya elektrikli araç ihracatını hızlandırdı

14 Mayıs’ta ABD, Çin menşeli elektrikli araçlar, güneş panelleri, gelişmiş piller, çelik, alüminyum ve tıbbi ekipman tarifelerinde büyük bir artış duyurdu. ABD, Çin’in elektrikli araçlarına yönelik mevcut %25’lik tarifeyi, kendi otomobil üreticilerini korumak ve haksız rekabetten kaçınmak için keskin bir şekilde %100’e yükseltti. Tahminler büyük ölçüde ABD ve müttefiklerinin Çin mallarına yönelik daha fazla ticari aksiyon alacağına işaret ediyor.

Avrupa Birliği de Çin’in elektrikli araçlarının ithalatına ilişkin bir soruşturma başlattı ve geçici vergiler hemen Temmuz ayı başında uygulanmaya başlayabilir.

Bu ticari bariyerleri aşmak amacıyla, BYD de dahil olmak üzere Çinli elektrikli araç üreticileri, Mart ayından bu yana önemli ölçüde daha küçük vergilerin uygulandığı Meksika ve Brezilya’ya araç göndermek için acele ediyor. Nikkei Asia ’ya göre bu durum Brezilya’nın Temmuz ayında tarifeleri %8 artışla %18’e çıkarmasından hemen önce Haziran ayında dadevam edecek. Güney Amerika’ya giden gemilerde ekstra alan kapmak için yarışan tüm elektrikli araç şirketleri, kargo gemilerinde genel konteyner trafiğini etkileyen bir sıkışıklık yarattı. Hatta bazı oyuncular bu genel sıkışıklığın Ağustos ayına kadar sürmesini bekliyor.

Ayrıca, Reuters’a göre , Çinli elektrikli araç devi BYD bu yılın başında Brezilya’da bir üretim kompleksinin inşaatına başladı ve kompleksi 2024’ün sonu veya 2025’in başı itibarıyla faaliyete geçirmeyi planlıyor. Nikkei Asia , şirketin inşaatı hızlandırdığını ve bunun da Çin’den nakliye talebindeki son artışta önemli bir rol oynadığını ileri sürdü.

Çin malları için, Washington’dan daha sert yaptırımlar geleceğinden endişe ediliyor

Sektör oyuncuları, özellikle Trump’ın Kasım ayında yeniden başkanlık koltuğuna oturması durumunda, yalnızca elektrikli araçların değil, diğer düzenli Çin mallarının da ilave ticari bariyerlerle kaşı karşıya kalacağını ileri sürüyor. Piyasa oyuncuları, pazar payını kaybetmekten endişe duyan Çinli ihracatçıların batı bloğuna bol miktarda mal yolladığını ve rakiplerini geride bıraktıklarını söyledi.

Oyuncular, konteyner taşımacılığına yönelik artan talebin en basit şekliyle bu aceleci tutumla açıklanabileceğini söyledi.