Navlun fiyatları, pandemi dönemi fiyat ligine döndü; ufukta bir rahatlama var mı?

Navlun fiyatlarındaki artış aralıksız 8. haftaya taşınırken, yükselişin özellikle son dönemde yeniden ivme kazandığı görülüyor. Bunun ardında Kızıldeniz krizi nedeniyle rota değişikliklerinin devam etmesi, akabinde talepte yaşanan patlama ve kapasitelerin azalması yatarken, tüm bu nedenler Asya limanlarındaki sıkışıklığın da sürmesine neden oluyor. Öyle ki son endeksler, Eylül 2022 seviyelerinin üzerine tırmanan fiyatların pandemi dönemindeki fiyat ligine döndüğüne işaret ediyor. Bu noktada iki kritik soru ortaya çıkıyor: Bu ralli ne kadar sürecek ve görünürde bir rahatlama var mı?

Spot navlun fiyatları, Aralık’tan bu yana neredeyse dört katına çıktı

Drewry’e göre , dünya konteyner endeksi geçen hafta %7’lik bir artışla 40 footluk konteyner başına 5117$’a tırmandı ve geçen yılın aynı haftasına kıyasla %233 arttı.

Piyasalar Mayıs başına kadarki üç aylık dönemde toplamda %32’lik bir düşüş yaşamasının akabinde son artışlarla Eylül 2022’deki seviyelerin üzerine tırmandı ve Mayıs başından bu yana kümülatif olarak %70 oranında bir artış kaydetti. Aynı zamanda, endeks Kızıldeniz krizinin ortaya çıktığı tarih olan Aralık 2023’ten bu yana toplamda %270 arttı.

Bilindiği üzere Çin çıkışlı rotalarda çok daha büyük artışlar görülüyor. Çin-Kuzeybatı Avrupa rotasında fiyatlar 40 footluk konteyner başına %107’lik bir artışla 6867$’a çıkarken, n Güney Avrupa’ya olan fiyatlar %85 artarak 7029$’a ulaştı. Bu arada, Çin’den ABD’ye rotalar Batı Yakası için %85’lik bir sıçrayışla 40 footluk konteyner başına 6441$’a tırmanırken, Doğu Yakası için fiyatlar %68 arttı ve 40 footluk konteyner başına 7552$’a ulaştı.

Drewry, Çin’den navlun oranlarının Asya limanlarındaki sıkışıklık nedeniyle önümüzdeki hafta artışları sürdüreceğini öngörüyor.

Hindistan’a oranlar daha belirgin artışlar kaydetti

Yalnızca Çin-Avrupa/ABD rotaları değil Hindistan’a olan fiyatlar da büyük artışlar kaydetti. Hatta, bu rota için fiyatlar Batı rotalarına kıyasla daha fazla arttı. Loadstar’a göre, Kuzey Çin’den (Tianjin) Batı Hindistan’a (Nhava Sheva veya Mundra) spot navlun fiyatlarının ortalaması 40 footluk konteyner başına 5000$’ı aştı.

Ayrıca, Singapur-Hindistan rotaları için oranlar geçen ay 40 footluk konteyner başına 1100$’da yer alırken büyük bir sıçramayla 4500$’a ulaştı. Kaynaklara göre, genele bakıldığında Asya içinden Hindistan’a navlun oranları geçen ay boyunca %200 ila %250 arttı.

Kızıldeniz krizifiyatları pandemi dönemi fiyat liginetekrar taşıdı

Global denizcilik sektörü, özellikle Aralık ayında Kızıldeniz krizinin patlak vermesinden bu yana artan talep ve kapasite kısıtlamalarının ticaret rotalarını aksatması nedeniyle sıkıntı içerisinde. Asya’daki başlıca limanlarda yaşanan ciddi sıkışıklık ve beklenen vergi zamları öncesinde in’in hız verdiği ihracatı piyasa üzerinde yukarı yönlü baskı kurarak konteyner oranlarının pandemi dönemindeki fiyat seviyelerine tekrar tırmanmasına neden oldu.

Pandemi döneminde yaşanan talep patlaması ve sınırlı kapasite, 2020’nin ikinci yarısından Eylül 2021’e kadar navlun oranlarını daha önce görülmemiş seviyelere çıkarmıştı. Drewry’nin Şanghay-Batı Avrupa ve ABD Doğu Kıyısı endeksleri o dönemde 40 footluk konteyner başına yaklaşık 15-16.000$ ile tüm zamanların en yüksek seviyelerine ulaşmıştı. Arz-talep dinamiklerinin normalleşmesiyle birlikte konteyner taşımacılığı piyasasının salgın öncesi seviyelere dönmesi yaklaşık bir buçuk yıl sürdü.

Şimdilerde sektör oyuncuları, iptal edilen seferler dolayısıyla kapasitelerin kısıtlanması, tahmin edileyemen sefer programları, teslimat sürelerinin uzaması ve gemi yetersizliği nedeniyle Çin’den konteynerlere yönelik talebin sıçraması gibi unsurları göz önünde bulundurarak piyasaların bu sefer pandemide görülen yüksek seviyeleri test edip etmeyeceği yönünde spekülasyonlarda bulunuyor.

Artış eğilimi ne kadar sürecek? Görünürde bir rahatlama var mı?

Mayıs başında denizcilik sektöründe, üçüncü çeyrekteki geleneksel yüksek sezon ve gemi ile ekipman arzının sıkışık olmasından dolayı navlun fiyatlarının en azından Ekim’e kadar yüksek seyretmesibekleniyordu.

Son zamanlarda, sektör uzmanları navlun oranlarının 2025’e kadar yüksek seyredeceğini düşündüklerini belirterek tahminlerini süre bazında uzattı. DHL Global Forwarding Americas şirketinde Deniz Taşımacılığı Müdürü Goetz Alebrand, navlun oranlarının yakın vadede düşüş göstereceğine dair iyimser olmadığını söyledi.

Alebrand CNBC’ye yaptığı konuşmasında, “Bu durumun yakın zamanda bir çözüme kavuşacağını sanmıyorum. Navlun oranları Çin Yeni Yılı öncesinde bir rahatlama görmeyebilir,” dedi.

Ayrıca, CNBC Sea-Intelligence’ın Asya-Avrupa rotaları için spot fiyatların 20.000$’ı aşabileceği tahminini aktardı ve bunun nedeni olarak Kızıldeniz krizinin derinleşmesini ve kat edilen deniz mili mesafesinin artmasını gösterdi. Aynı kuruluşa göre, pandeminin zirvesinde fiyatlar 40 footluk konteyner başına 30.000$ gibi yüksek bir seviyeyi görmüştü. Kuruluş, söz konusu seviyelerin fiyatların ne kadar yükseğe çıkabileceği konusunda bir sınır belirleyebileceğini savundu.