Navlun fiyatları yeniden sıçrayışa mı geçiyor?

Kızıldeniz krizinin ortaya çıkmasıyla Ocak ayında tavan yaptıktan sonra Şubat ayından bu yana mütemadiyen düşüş gösteren konteyner taşımacılığı için spot navlun fiyatları, global göstergelere göre Nisan ayı sonuna kadar yaklaşık toplamda %32’lik bir düşüş kaydetti. Mayıs başından itibaren ise , özellikle son zamanlarda ivme kazanan yükselişle beraber trend yukarı doğru dönmüş görünüyor.

Drewry’nin dünya konteyner endeksi, geçtiğimiz hafta 40 footluk konteyner başına %16 artarak 3159 dolara yükselirken, Freightos global konteyner endeksini, bir önceki hafta %7 artırmasının ardından geçen hafta da %12 yükselterek 40 footluk konteyner başına 2876 dolara çıkardı.

Çin’den Avrupa ve ABD’ye olan rotalarda oranlar keskin arttı

Şüphesiz ki bu büyük sıçrama, Çin/Kuzeydoğu Asya’dan batıya doğru olan rotalardaki artışlardan dolayı gerçekleşti.

Drewry’e göre, Şanghay-Rotterdam rotası 40 footluk konteyner başına 3709 dolarda yer alarak haftalık %20 ve Şanghay-Cenova rotası 4295 dolarda yer alarak haftalık %16 artış kaydetti. Benzer şekilde, Şanghay-ABD rotasında navlun oranları %16-18’lik bir artışla Los Angeles varışlı rota için 3988 dolar ve New York varışlı rota için 5089 dolarda yer aldı.

Freightos da, Çin-Avrupa rotalarında da haftalık %17’lik bir artış olduğunu duyurdu. Kuzey Avrupa varışlı rota, 40 footluk konteyner başına 4151 dolarda, Akdeniz varışlı rotaysa 5179 dolarda yer aldı. Çin-ABD rotalarında ise nispeten daha ufak bir artış görüldü. Batı kıyısı rotasında oranlar %14’lük bir artışla 3873 dolarda yer alırken ,doğu kıyısı varışlı rotada navlun fiyatları 5093 dolarda yer aldı.

Navlunlar neden tekrar artışa geçti?

Yılın bu dönemi, özellikle Kuzeydoğu Asya-Avrupa rotaları için genellikle durgun bir sezon olarak kabul edilse de, sektör uzmanları navlun fiyatlarındaki son hızlı artışları çoğunlukla kapasite talebinin devam etmesine, bazı limanlar veya rotaların tamamen sefer programlarından çıkarılmasına ve Kızıldeniz krizine en azından yıl sonuna kadar bir çözüm bulunamayacağına dair beklentilere bağlıyor.

İptal edilen seferler ve Kızıldeniz krizi

Belli liman ve/veya rotaların tamamen iptal edildiği seferler ve Kızıldeniz krizi aslında bu denklemde yeni bir mevzu değil. Zira, konteyner taşımacılığı sektörü yaklaşık iki yıldır iptal edilen seferlerle pandemi sırasında oluşan kapasite fazlasını dengelemeye çalışıyor. Uzmanlar da, piyasanın halen taşıyıcıların kontrolünde olduğunu ve Kızıldeniz krizine rağmen kapasite azaltmaya devam ettiklerini öne sürüyor.

Kızıldeniz krizine gelince, sektör de Şubat’tan bu yana Asya’dan daha uzun taşıma sürelerine yavaş yavaş uyum sağlamaya çalışıyordu ve navlun oranları istikrarlı ve hafif bir şekilde düşerek daha önceki muazzam kazanımlarını bir nebze geri veriyordu.

Aslında dikkat çekilmesi gereken önemli bir nokta, Şubat ve Mayıs ayları arasında yaşanan %32’lik kaybın, Aralık ile Ocak sonu arasında görülen p devasa artışlara kıyasla halen oldukça küçük olması. Zira o iki aydan az sürede global endeksler Kızıldeniz’deki Husi saldırılarına refleks olarak %170’in üzerinde sıçrama kaydetmişti.



Diğer bir deyişle, navlun oranlarındaki son artış, Aralık-Ocak ayındaki o büyük sıçramanın yarısı bile geriye gelmemişken yeniden ortaya çıktı.

Kızıldeniz’deki aksamalar devam edecek

İlk çeyrek sonuçlarının açıklanması sırasında Maersk CEO’su Vincent Clerc, Husi militanlarının Kızıldeniz’de gemilere yönelik saldırılarından kaynaklanan aksaklıkların en azından yıl sonuna kadar sürmesinin beklendiğini söyledi ve konteyner taşımacılığına yönelik talepteki büyümenin tahmin edilenden daha güçlü olduğunu sözlerine ekledi.

Beklentileri aşan talep, mevcut konteyner taşımacılığı kapasitesini geçti

Görünüşe göre son dönemde oyunun kurallarını değiştiren asıl unsur talep oldu. Çinli Caixing Global, Çin-Avrupa/ABD rotaları için navlun fiyatlarında son dönemde yaşanan artışın ardındaki ana etkenin denizaşırı talepteki artış olduğuna işaret etti. Ve tabi aynı anda ve Kızıldeniz’deki büyüyen krizin yol açtığı tedarik aksamaları.

Ayrıca, Maersk birinci çeyrekte Avrupa’ya satış hacimlerinde %9’luk bir artış olduğunu bildirerek bunu Avrupalı ithalatçıların stok yenileme faaliyetlerine ve makro ortamın kötü performansına ilişkin korkuların azalmasına bağladı.

Analistler, her ne kadar sektördeki sıkışıklığın derecesi, devam eden iptaller ve çıkarılan seferlergöz önüne alındığında oldukça tartışmalı olsa da, sektörün sıkı bir şekilde dengede kalmasını bekliyor. Ayrıca, genellikle Haziran’dan Eylül’e kadar süren sezonun normalden daha erken başladığını öne sürüyorlar. Bu nedenle, tahminler büyük ölçüde güçlü talebin ikinci çeyrekte de devam edeceği yönünde.

Kontratlar için ek ücretler geliyor

Bu koşullar altında, önde gelen tüm konteyner taşıyıcıları, hem kısa hem de uzun vadeli kontratlarda ilave Yüksek Sezon Ek Ücretleri ve Genel Fiyat Artışları (GRI) açıkladı.

The Loadstar’a göre, Maersk 13 Mayıs’tan itibaren Asya-Kuzey Avrupa rotasında 40 footluk konteyner başına 1500$ yüksek sezon ek ücreti (PSS) uygulayacaktı, ancak kaynaklar yeni PPS fiyatlandırmasının çoktan uygulanmaya başladığına işaret ediyor.

Loadstar ayrıca, “Mayıs ayının ikinci yarısında önemli fiyat artışları” görmeyi bekleyen kaynaklardan alıntı yaptı ve fiyatların Haziran’a kadar Asya-Kuzey Avrupa arasında 40 footluk konteyner başına 5000 dolara ve Asya-Akdeniz arasında ise 5400 dolara tırmanabileceği yönündeki spekülasyonları paylaştı.