Navlun piyasaları tekrar düşüşe mi geçiyor?

Navlun fiyatları, çalkantılı geçen 2024 yılının ardından 2025’e yeni artışlarla başladı. Ancak, artan kapasite ve beklenen ABD liman grevine dair sorunların çözülmesi fiyatları düşürdü. Şimdi asıl soru bu düşüşün ne kadar devam edeceği. Zira bir yanda Kızıldeniz geçişlerinin yeniden başlaması ihtimali varken, diğer yanda ise Trump’ın tekrar seçilmesinin ardından beklenen ticaret savaşının fiyatlar üzerinde büyük bir baskı yaratacağı öngörülüyor.

Fiyatlar 2025’e zamlarla başladıktan sonra düşüyor

Global konteyner navlun fiyatları Ekim sonundan Ocak başına uzanan dönemde büyük ölçüde artış eğilimli seyrederek toplamda yaklaşık %30’luk bir yükseliş kaydetti ve geçtiğimiz hafta düşüşe geçmeden önce dört ayın en yüksek seviyelerine ulaştı. Drewry’nin dünya konteyner endeksi 16 Ocak’ta %3 düşüşle 40 footluk konteyner başına 3.855$’a geriledi. Çin-ABD rotaları son düşüşe öncülük etti. Drewry’nin Çin’den ABD Batı Yakası’na konteyner fiyatları geçen hafta %5 düşüşle 40 footluk konteyner başına 5.228$’a gerilerken, ABD’nin Doğu Yakası fiyatları %4 düşüşle 6.825$’a geriledi. Son düşüşten önce, bu rotalarda fiyatlar sadece üç hafta içerisinde sırasıyla %52 ve %36 oranında yükselmişlerdi.

Drewry’nin Çin’den Kuzeybatı Avrupa’ya olan rotası geçen hafta %3 düşüşle 40 footluk konteyner başına 4.231$’a gerilerken, Güney Avrupa’ya fiyatlar %2 düşüşle 5.086$’a geriledi. Çin-ABD rotalarının aksine, Çin’den Avrupa’ya olan rotalarda aşağı yönlü düzeltmeler daha erken başladı. Zira fiyatlar Ekim sonu ile Aralık ortası arasında %55-66 gibi çok daha büyük bir artış sergilemiş, ardından tekrar düşüşe geçerek o tarihten bu yana kümülatifte %7-13 oranında gerilemişti.

Bu arada Drewry, artan kapasite nedeniyle spot fiyatların önümüzdeki haftalarda hafif düşmesini bekliyor.

ABD liman grevi önlendi

Uluslararası Liman İşçileri Birliği (ILA) ve ABD Denizcilik İttifakı (USMX) 8 Ocak’ta altı yıllık geçici bir sözleşme açıklayarak tedarik zincirlerini kesintiye uğratabilecek grevleri önledi.

Grevler 15 Ocak’ta başlayacaktı ve ABD’nin Doğu ve Körfez kıyıları boyunca limanların kapanmasına yol açacaktı. Xeneta’dan Emily Stausbøll anlaşmanın memnuniyetle karşılanması gerektiğini, zira grevin tedarik zincirinde ve ekonomide bir felakete yol açma potansiyeli taşıdığını belirtti.

İlerleyen vadede, Uzak Doğu’dan ABD’ye yapılan ticarette spot fiyat artışının yavaşlaması bekleniyor. Bu senaryo yeni uzun vadeli sözleşmeler için pazarlık yapan nakliyeciler açısından daha parlak bir görünüm sunuyor. Xeneta Kıdemli Nakliye Analisti Emily Stausbøll, nakliyecilerin temkinli davranması gerektiğini, zira özellikle Kızıldeniz’de devam eden çatışmalar ve Trump’ın Beyaz Saray’a geri dönmesinin ABD-Çin ticaret savaşını tırmandırabileceği göz önünde bulundurulduğunda navlun fiyatlarının yeniden yükselmeye başlamasının fazla zaman almayacağını söyledi.

Kızıldeniz’e dönüş yakın mı?

ABD, Mısır ve Katar’ın aylar süren diplomatik çabalarının ardından 15 Ocak’ta İsrail ile Hamas arasında ateşkes anlaşmasına varıldı. Bu gelişme, Süveyş Kanalı üzerinden düzenli trafiğin yeniden başlaması için umutları arttırdı. Kızıldeniz rotasına geri dönüş, gemilerin Ümit Burnu’nun etrafından dolaşmasına gerek kalmayacağı ve bunun yerine önemli ölçüde daha kısa rotalar kullanılacağı için kapasite fazlalığına yol açabilir. Bununla birlikte, ateşkes olsa bile isyancıların saldırıları devam edebileceğinden Kızıldeniz’e hemen dönüş olası görünmüyor.

Maersk ve Hapag-Lloyd ateşkesin ardından Kızıldeniz’e hemen geri dönmeyi beklemediklerini belirttiler. Her iki şirket de Orta Doğu’daki durumu yakından takip ettiklerini ve Kızıldeniz’deki faaliyetlerine ancak güvenli görüldüğü takdirde yeniden başlayacaklarını vurguladı. Bu belirsizliklere rağmen Vespucci Maritime CEO’su Lars Jensen Şubat ayının ikinci yarısında Süveyş rotasına geri dönülebileceğini belirtti ve Kızıldeniz rotalarının en az Ağustos ayına kadar kapalı kalacağı yönündeki bir önceki tahminini revize etti.

Ticaret savaşı endişeleri yoğunlaşırken zorluklar devam ediyor

Donald Trump’ın yeniden seçilmesi global ticaret savaşı endişelerini arttırdı. Trump, global ithalata %10 gümrük vergisi, uyuşturucu ve göç kaygılarıyla bağlantılı olarak Kanada ve Meksika’dan ithalata %25 vergi ve Çin mallarına %60 gümrük vergisi getirmek de dahil olmak üzere çeşitli gümrük vergisi önlemleri önerdi. Çin mallarına yönelik önerilen gümrük vergileri, emlak piyasası krizi, yüksek borç seviyeleri ve deflasyonist baskılarla boğuşan ve zaten kırılgan olan Çin ekonomisini daha da zorlayabilir.

Tarife beklentileri, nakliyecilerin daha yüksek maliyetlerden kaçınmak için mallarını önden yüklemesine yol açtı. Çin’in ihracatı Aralık ayında ivme kazanarak Kasım ayındaki %6,7’lik artışa kıyasla iyileşme göstererek yıllık bazda %10,7 arttı ve %7,3’lük büyüme tahminini aştı. 2024 yılı için ihracat bir önceki yıla göre %5,9 artarak 3,57 trilyon dolara yükseldi ve 2023’teki düşüş sonrası toparlandı.

Xeneta’ya göre, Trump’ın 2018’deki ticaret savaşı sırasında Çin’den ithal edilen mallara yönelik gümrük vergilerini artırdığı son seferde, okyanus konteyner taşımacılığı navlun oranları %70’ten fazla artmıştı.

Şimdilik belirsizlik hüküm sürüyor

Şu anki soru bu düşüşün ne kadar süreceği, ancak halen belirgin zorluklar mevcut. İkinci Trump döneminin global ticaret üzerindeki etkisi ve Kızıldeniz nakliye rotalarının yeniden kullanılması ihtimali, görünümü şekillendiren kritik faktörler. Belirsizliğin ortasında net olan bir şey varsa, o da 2025’in denizcilik sektörü için bir başka zorlu yıl olmaya aday olduğu.