Navlunlarda ralli sona erdi, ancak Kızıldeniz krizi düşüşleri sınırlı tutuyor

Global okyanus navlun oranları, Ocak’ta tavan yaptıktan sonra son iki haftadır aşağı yönlü düzeltmeler gördü. Bu durum, Çin Yeni Yılı tatilleri nedeniyle talebin belirgin bir şekilde yavaşlamasından ve denizcilik şirketlerinin gemi sayısını artırarak faaliyetlerini Kızıldeniz’deki yükleme koşulları doğrultusunda optimize etmesinden kaynaklandı.

Oranlar haftalık bazda düşse de, Kızıldeniz krizi nedeniyle lojistikte yaşanan aksamalar düşüşleri kontrol altında tuttu. Öyle ki oranlar halen kriz öncesi döneme kıyasla oldukça yüksek bir seviyede.

Panik azaldı; nakliyeciler yeni rotalara adapte oldu

Navlun piyasasındaki son değişikliklerin tetiklediği panik nihayetinde azaldı. Nakliyeciler Kızıldeniz’de süregelen koşullar doğrultusunda faaliyetlerini optimize ederek Ümit Burnu çevresinden dolaşılan yeni ve daha uzun rotalara alıştı. Çin Yeni Yılı tatilleri Asya’da talebin dikkate değer bir oranda azalmasına sebep oldu. Zira Çin’de talep genelde tatil öncesi canlanır ve ardından yavaşlar. Akabinde, son iki haftada uzayan teslimat süreleri ve lojistikteki aksamaların navlun ticareti üzerindeki etkileri sınırlı kaldı. Asya’daki ihracat üsleri, alan ve ekipman tedariki açısından iyileşmeler görürken, yoğunluk belirtilerinin azalmasıyla beraber çoğu önemli limanda faaliyetler sorunsuz ilerledi.

Navlun oranlarındaki son düzeltmelerin bir başka sebebi ise, nakliyecilerin üzerinde arz baskısının olmayışıydı. Özellikle global navlun sektörlerini sekteye uğratan pandemi döneminin ardından, nakliyeciler denizcilik faaliyetlerinde yaşanabilecek olası bir çalkantıyı önlemek amacıyla piyasaya fazladan kapasite ekliyordu. Navlun danışmanlık firması Maersk, “2024’ün geri kalanında denizlerde çok fazla konteyner kapasitesi olacak. Kızıldeniz’deki aksama, geçici bir süre için kapasite fazlasının bir kısmını eritiyor,” şeklinde konuştu.

Global endeksler, bu hafta çoğunlukla değişmedi veya geriledi

Freightos’a göre, bir önceki hafta görülen %1’lik düşüşün ardından global konteyner navlun endeksi geçen haftaya kıyasla çoğunlukla değişmeyerek 9 Şubat itibarıyla 40 footluk konteyner başına 3.393$’da yer aldı. Ancak, global endeks halen Kızıldeniz krizinden önceki oranların %150 üzerinde kaldığından yüksek olarak değerlendiriliyor.

Drewry birleşik endeksi , son iki haftada %5’in üzerinde düşüş kaydederek 8 Şubat itibarıyla 40 footluk konteyner başına 3.786$’da yer aldı. Bu arada, birleşik endeks geçen yılın aynı dönemine kıyasla halen %88 artmış durumda.

Çin-Asya rotaları keskin düştü

Freightos’un verilerine göre, Çin/Kuzeydoğu Asya’dan Kuzey Avrupa’ya olan rotalar bir önceki hafta görülen %7’lik gerilemenin ardından geçen hafta %8 daha düşerek 9 Şubat itibarıyla 40 footluk konteyner başına 4.697$’da yer aldı. Akdeniz rotası da bir önceki haftada kaydedilen %3,5 düşüş sonrasında geçen hafta %7 gerileyerek 5.758$ oldu. Bu rotalarda Aralık ortasından Ocak ortasına kadar olan dönemde görülen toplam artış miktarı, Akdeniz için %170, Kuzey Avrupa içinse %240’a ulaşmıştı.

Drewry’nin Şanghay-Cenova rotası için navlun oranları da %11 veya 623$’lık bir düşüşle 40 footluk konteyner başına 5.225$’da yer alırken, Şanghay-Rotterdam rotası %5 veya 235$ azalarak 4.426$’a geriledi. Son iki haftada kaydedilen düşüşler Şanghay-Cenova rotası için %17,5’e, Şanghay-Rotterdam rotası içinse %11’e ulaştı. Ancak, artışlar esnasında Cenova rotası toplamda %225, Rotterdam rotası ise %200’lük bir Yükseliş göstermişti.

Çin-ABD rotalarındaki artış hızı ivme kazandı

Çin-ABD rotalarında artışlar ivme kazandı ve spot fiyatlar kazanımlarını bir sonraki haftaya da taşıdı.

Freightos’a göre, Çin/Doğu Asya-Kuzey Amerika Batı Kıyısı rotası için son endeks %11’lik bir artışla 8 Şubat itibarıyla 40 footluk konteyner başına 4.859$’da yer alırken, Doğu Kıyısı için olan endeks ise %3 artarak 6.589$’da yer aldı. Çin/Doğu Asya-Kuzey Amerika Batı Kıyısı rotasında endeks, bir önceki hafta için %6,5 artarken, Doğu Kıyısı varışlı rota %3,5 yükseldi. Son yükselişlerle beraber, geçtiğimiz iki hafta içinde bu rotalarda görülen toplam artışlar sırasıyla %18,5 ve %7’ye çıktı.

Aynı rotalar için Drewry verileri de artış eğilimini sürdürerek Batı Kıyısı için 40 footluk konteyner başına 4.771$’da, Doğu Kıyısı içinse 6.268$’da yer aldı. Bu seviyeler, haftalık bazda sırasıyla %8 ve %2’lik artışlara işaret etti. Bir önceki hafta, Doğu Kıyısı varışlı rotalar haftalık bazda stabil kalırken, Batı Kıyısı varışlı rotalar ise yalnızca %2 arttı.

Navlun sektörünü ne bekliyor?

Kızıldeniz’de süregelen krizin yakın gelecekte de sürmesi ve global navlun oranlarını etkilemeye devam etmesi bekleniyor Ancak bazı analistler bu etkinin önceki haftalara kıyasla nispeten sınırlı kalacağını düşünüyor.

Maersk’in CEO’su Vincent Clerc, “Global tedarik zinciri halen akıcı. Talep ve arz dinamiklerinde de bir değişiklik yok. Bunun nedeni, 2023 sonunda yeterince faydalanılmayan kapasite kullanılarak daha fazla aksaklık olmadan durumun etkisini dengeleyecek önlemler alınması," şeklinde konuştu.

Diğer bir deyişle, global navlun oranlarındaki son düzeltmelerin, talebin azalması, kapasite fazlası ve nakliye firmalarının yeni normale uyum sağlaması nedeniyle en azından 2024’ün ilk çeyreği boyunca devam etmesi bekleniyor. Ancak, Kızıldeniz krizi şüphesiz kapasite fazlasını kısmen dengeleyerek kriz öncesi döneme kıyasla oranları daha yüksek bir seviyede tutacak.