Navlunlardaki düşüş devam ediyor; ufukta durulma belirtileri var mı?

Navlun oranları Eylül ayında da düşmeye devam etti ve Drewry’nin dünya konteyner endeksi 25 Temmuz’daki zirvesinden bu yana kümülatif olarak %39 oranında geriledi. Ancak, 1 Ekim’de ABD’nin Doğu Yakası limanlarında yapılacak grev nedeniyle Çin’den ABD’ye olan rotalardaki düşüşler geçtiğimiz hafta %1-4 ile sınırlı kaldı. Bu durum şu soruyu gündeme getiriyor: Grev bu düşüşleri durdurabilir mi, eğer durdurursa, ne ölçüde?

Navlun fiyatlarındaki düşüş derinleşiyor

Drewry’ye göre, dünya konteyner endeksi geçtiğimiz hafta 40 footluk konteyner başına %5 düşüşle 3.970 dolara geriledi. Fiyatlar 25 Temmuz’da pik yaptığından bu yana toplam %39 oranında düştü. Şu anda navlun oranları, Kızıl Deniz krizinin ilk patlak verdiği Ocak ayındaki zirvesine geri dönmüş durumda. Aşağıdaki grafikten de görülebileceği gibi düşüş, fiyatları Nisan ve Temmuz ayları arasında gerçekleşen yükselişin orta noktasına indirdi.

Çin dışı rotalar düşüşünü sürdürüyor; ABD oranları hafif düştü

Drewry’nin Çin - ABD Batı Yakası rotası geçtiğimiz hafta %1 düşüşle 40 footluk konteyner başına 5.580 dolara geriledi ve Temmuz ortasından bu yana toplam %31 düşüş gösterdi. Çin’den ABD’nin Doğu Yakası’na olan fiyatlar da geçtiğimiz hafta %4 düşüşle 40 footluk konteyner başına 6.364 dolara geriledi ve 25 Temmuz’dan bu yana toplam %39 düştü.

Drewry’nin Çin’den Kuzeybatı Avrupa’ya rotası geçen hafta %9 düştü ve Temmuz ortasından bu yana %53 gibi önemli bir oranda azalarak 40 footluk konteyner başına 4.682 dolara geriledi. Bu arada, Güney Avrupa’ya yönelik ücretler geçtiğimiz hafta %6 oranında düşerek 40 footluk konteyner başına 4.928 dolara geriledi. Fiyatlar Temmuz ortasından bu yana toplam %43 oranında düşüş gösterdi.

 

Freightos endeksi düşüyor; Avrupa’ya olan fiyatlar önemli ölçüde azaldı

Freightos’a göre, global konteyner navlun endeksi geçtiğimiz hafta %6 düşüşle 40 footluk konteyner başına 4.701 dolara geriledi.

Çin’den ABD’nin Batı Yakası’na yönelik fiyatlar geçen hafta %1 artışla 40 footluk konteyner başına 6.875 dolara yükseldi. Bu arada, ABD’nin Doğu Yakası’na yönelik fiyatlar %4 düşüşle 8.952 dolara geriledi.

Bu arada, Çin’den Avrupa’ya spot navlun oranları daha belirgin bir düşüş gösterdi. Buna göre, Çin’den Kuzey Avrupa’ya navlun oranları geçtiğimiz hafta 40 footluk konteyner başına %17 düşüşle 5.412 dolara, Akdeniz için ise %10 düşüşle 5.276 dolara geriledi.

Düşüş yavaşlayacak mı?

Önümüzde olası bir grev var

Bu hafta, Drewry ve Freightos endekslerinde Çin’den ABD’ye olan fiyatlarda Avrupa rotalarına kıyasla minimal düşüşler yaşanırken, Çin’den ABD Batı Kıyısı’na olan Freightos fiyatları %1 oranında arttı. Bu duruma katkıda bulunan en önemli faktörlerden biri, 1 Ekim’de ABD’nin Doğu Yakası limanlarında Uluslararası Nakliyeciler Birliği (ILA) tarafından gerçekleştirilecek olan grevin yaklaşması. ILA ile liman yönetimi arasındaki müzakereler yaz boyunca sekteye uğradı ve sendika oybirliğiyle grev kararı aldı.

CNBC’ye göre, grev gerçekleşirse Kuzey Amerika’daki en işlek on limandan beşi felç olurken bu durum ABD ithalatının %43-49’unu ve milyarlarca dolarlık ticareti etkileyebilir.

Yaklaşan grev şimdiden tedarik zincirlerinde kaymaları tetikledi ve yükleri Doğu Yakası limanlarından Batı Yakası limanlarına yönlendirdi. Uzmanlar, limanlardaki kısa süreli bir duruşun bile birkaç hafta sürecek ciddi kargo gecikmelerine yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Gümrük tarifeleri endişesi

Dahası, mevcut ABD başkan adayı Donald Trump’ın önerdiği ithalat tarifeleri, ilk başkanlık dönemindeki piyasa artışını anımsatan okyanus nakliye maliyetlerinde belirgin bir artışa yol açabilir. Trump’ın ticaret politikası, tüm ithalatlara %20’ye varan genel gümrük vergileri ve Çin mallarına %60 ila %100 arasında değişen ek gümrük vergileri uygulanmasını içeriyor. Xeneta’dan alınan veriler, 2018 ticaret savaşı sırasında Çin’den ithal edilen mallara uygulanan gümrük vergileri arttığında, okyanus konteyner taşımacılığı fiyatlarının %70’in üzerinde yükseldiğini gösteriyor.

Bununla birlikte, bu gelişmelerin devam eden çöküşü hafifletip hafifletemeyeceği veya durdurup durduramayacağı sorgulanıyor. Her ne kadar navlun oranlarının geleceğini tehdit etseler ve düşüşü yavaşlatacak gibi görünseler de, gerilemenin ne ölçüde durdurulabileceği belirsizliğini koruyor.

Düşüş için görünürde bir son yok mu?

Diğer bir yandan, bazı analistler gerilemenin 2025 yılına kadar hız kesmeden devam etmesini bekliyor. Linerlytica’ya göre, konteyner navlun oranları Haziran 2025’e kadar %70 oranında düşebilir.

Şanghay Uluslararası Enerji Borsası’nda (INE) işlem gören son CoFIF EC sözleşmelerine göre, konteyner navlun oranları gelecek yıl Haziran ayına kadar %70’in üzerinde düşmeye hazırlanıyor. Linerlytica’ya göre, bu düşüş 2022 sonunda görülen navlun çöküşü kadar şiddetli olmasa da, mevcut vadeli navlun fiyatları önümüzdeki 12 ay boyunca sürekli düşüş öngörüyor. Bu yılın sonunda bir toparlanma beklenmiyor ve 2025’te bu yılki Çin Yeni Yılı sonrası navlun rallisi tekrarlanmayacak.

Linerlytica yine de ABD’nin Doğu Yakası’nda uzun süreli bir grevin, global kapasitenin %15’ini etkileyebileceğini ve zayıf navlun piyasasını canlandırmanın tek yolu olabileceğine inanıyor.