PLAST EURASIA 2024: Polimer oyuncularının ana gündem maddesi daralan marjlar

Global plastik oyuncuları 4 Aralık’tan bu yana İstanbul’da gerçekleşen 33. Plast Eurasia Fuarı’nda buluşuyor. Hem işleyici hem de polimer üreticileri için daralan marjlar, etkinlik sırasında başlıca gündem maddesi olarak öne çıktı. Çoğu oyuncu fiyatların Ocak ayında toparlanabileceği konusunda hemfikir. Yine de, ekonomik engellerin bir süre daha devam etmesi ve nihai tüketimin baskı altında kalması bekleniyor. Petrokimya şirketlerinin 2025’te arz yönetimi stratejilerini sürdürmesi muhtemel. Fuar 7 Aralık’ta sona erecek.

Bu kilit sektörel etkinlikte en çok gündeme gelen konular şöyle sıralanabilir:

•   Uzun zamandır beklenen toparlanma ne zaman gelecek?
•   Fiyatları baskılayan bol global arz mı yoksa iyileşmeyen türev tüketim mi?
•   Makroekonomik endişeler, görünüm üzerinde etkisini sürdürüyor

Katılımcılar: Azalan marjlar karlılığı vurdu

Yıl sonu stok boşaltma faaliyetlerinden kaynaklanan talep artışına rağmen, yılın büyük bir bölümünde gerileyen türev tüketim polimer alımlarını baskı altında tuttu. Fuar sırasında, imalatçılar süregelen ekonomik zorluklara dikkat çekti. Bazı imalatçılar, "Aylardır kâr marjlarımız çok düşük. Genel tüketim azaldıkça, türev segmentlerde rekabet yoğunlaştı," dedi.

Katılımcılar, faaliyetleri kısıtlayan faktörler olarak pahalı banka kredilerini ve durgun nihai talebi de gösterdi. Özellikle tekstil sektöründen birçok işleyici, fabrikalarını düşük oranlarda işletmeyi tercih etti ve talebin yoğun sezonlarda bile önceki yılların altında kaldığını bildirdi.

İmalatçıların yanı sıra, satıcılar da düşük marjlarla boğuştu. Zira azalan alım gücü talebi zayıflattı ve yıl boyunca polimer fiyatlarında somut bir yükselişi engelledi. Bu arada, Asya’da spot olefin fiyatları düşen üretim oranlarından destek gördü. Avrupa ile Asya stiren piyasaları da yakın zamanda son ayların en düşük seviyelerinde istikrar sinyali vererek türev polimer üreticileri için marjları mütevazı tuttu.

Gerçekten de, Türkiye özellikle global PE ve PVC satıcıları için zayıf bir netback sundu. Ancak, bu durum yıl sonu durgunluğunun gölgesinde kaldı. Zira satıcılar, tüketicilerin düşük bidleri nedeniyle marjlarını iyileştiremiyor.

Piyasalar yükselen navlunlara tepkisiz, ancak ilave düşüş de zor

Konteyner fiyatları, Çinli ihracatçıların ABD’de Trump yönetiminin öngördüğü vergilerden kaçınmak amacıyla mallarını yüklemekte acele etmesi nedeniyle önceki iki ay artış gösterdi. Ancak, Kasım ilerledikçe artışlar hız kaybetti ve bazı spot rotalar stabil ve hafif düşüş eğilimli seyretti. Sonuç olarak, önceki navlun artışlarının poliolefin, stirenik ve PVC piyasalarına etkisi sınırlı kaldı.

Alıcılar, "Uzak Doğu Asya’dan yükselen nakliye ücretlerine bağlı olarak Güney Kore malı PP kopolimer ve PVC için denenen zamlar dirençle karşılaştı. Alıcılar rekabetçi hazır mallar bulabiliyor veya uzak mallardan çekiniyor," dedi. Benzer şekilde, Güney Kore malı PS ve ABS, Kasım ayının ikinci yarısında artan ithalat teklifleri gördü, ancak satıcılar nihayetinde geri adım attı. Satıcılar spot stiren fiyatlarında yukarı yönlü bir ivmenin olmaması ve daha rekabetçi yurtiçi fiyatlardan kaynaklanan zorluklarla karşılaştı.

Bir PE alıcısı şöyle konuştu: “Bazı Hint teklifleri mevcut piyasa seviyelerinin üzerinde. Navlun oranları, kıtadan gelen fiyatları çalışmaz kılıyor." Hint bir PS üreticisinin bir distribütörü, yüksek navlun maliyetlerini ve yurtiçi malların baskısını, mevcut CIF fiyatlara yönelik ilgi eksikliğinin sebepleri arasında gösterdi.

Lojistik maliyetler havayı önemli ölçüde iyileştirmese de, oyuncular fiyatların gelecek dönem için istikrar sinyali verdiğine inanıyor. Öyle ki, piyasaların geleneksel olarak Ocak başlarında toparlandığı biliniyor ve Türkiye’deki marjların global satıcılar için halihazırda elverişsiz olduğu da aşikar.

PP stok baskısından kurtuldu, PE teklifleri henüz açıklanmaya başladı

Suudi Arabistanlı homo PP tedarikçileri Aralık mallarının tamamını halihazırda geçen ay satıp bitirdiğinden, Ocak yüklemeleri için yalnızca sınırlı miktarda mal ayırabilir. Bir çuval imalatçısı, “Bazı tedarikçiler, ithal arzın sınırlı olması beklendiğinden ilerleyen dönemlerde önceki düşük fiyatları elde edemeyebileceğimiz konusunda bizi uyardı,” dedi. PE için, yurtiçi üretici Petkim’in son fiyat indirimleri AYPE’de havayı zayıf tutarken, birkaç üretici fuar sırasında Aralık için CIF 1110-1120$/tondan aylık bazda stabil fiyatlar anons etti.

Bir ambalajcı ChemOrbis’e yaptığı açıklamada, “Rus ve Suudi malları için sıkışık arz, yakın vadede PP’yi destekleyecektir. Ancak, 2025’e girerken önemli bir iyileşme için türevlerde genel bir toparlanmaya ihtiyaç var. Yeni LAYPE ve YYPE fiyatlarını henüz duymadık, İran malı PE teklifleri ise halen seyrek. Özellikle satıcıların hala antrepolarda malı varsa, etkinlik sırasında küçük indirimler alabiliriz," dedi.

PVC alıcıları ufak indirimleri zorluyor, Avrupalı satıcılar ise dik duruyor

PP ve PE’nin aksine, ithal PVC Eylül ayında kısa süreli bir artışa tanık oldu. Ardından fiyatlar Avrupa menşeleri için stabilize olurken, ABD malları için gerilemeye başladı. Yeni Aralık teklifleri çoğu durumda değişmezken, oyuncular fuar sırasında biraz daha düşük bidler duydu.

Global bir tüccar şöyle konuştu: “Fuar katılımı yüksek, tüccarlar özellikle güçlü bir katılım gösteriyor. Çoğu katılımcı, pazarın bir sonraki seyrine dair daha net ipucu elde etmeye odaklandı ve finansal zorluklar halen başlıca endişe konusu," dedi. İşleyiciler, “Avrupalı PVC tedarikçileri marjlarını korumaya kararlı görünüyor. Bu arada, oyuncular Hindistan’dan artan ticari engellere bağlı olarak Çin’in arz fazlasının gelecek yıl Türkiye’ye yönelip yönelmeyeceğini merak ediyor," dedi.

Stirenikler halen agresif yurtiçi tekliflerin etkisinde

Avrupa’da Aralık ayı stiren kontratları spot fiyatlardaki daha büyük kayıpları yansıtmaktan uzak olsa da, PS ve ABS piyasaları yıl sonu durgunluğunun baskısı altında kalmaya devam etti. 2025’in ilk çeyreğinde teslim mallar için son düşüklerden faydalanan alıcılar hariç, çoğu tüketici düşük kış sezonunda bilanço kapanışları ve durgun türev endüstriler nedeniyle sadece ihtiyaçlarını almayı tercih etti. EPS alıcıları yurtiçi mallar için 100$/tonu aşan fiyat indirimleri aldı. Bu arada, haberin yazıldığı sırada fiyat görüşmeleri devam ediyordu.

Azalan yurtiçi tedarik ABS’i mevcut seviyelere yakın tutabilir. Ancak oyunculara göre cazip yurtiçi tekliflerin kristal üzerindeki baskısı yıl sonuna kadar devam edebilir.

Yakın-orta vadeli beklentiler

Oyuncular, orta vadeli ekonomik göstergeleri karamsar bulurken, polimer fiyatlarının ne zaman toparlanacağı sorusu ön plana çıktı. Piyasalara yönelik asıl baskının yeni global kapasitelerden mi yoksa durgun nihai talepten mi geldiği tartışıldı. Her halükarda, Asya ve Avrupa’da süregelen ekonomik arz kesintilerinin 2025’e taşınması bekleniyor.

İthal PP ve PE fiyatları, Orta Doğu ve ABD’li satıcıların stok boşaltma faaliyetlerinin önemli fiyat düşüşlerine yol açması nedeniyle Kasım ayının sonlarında yılın en düşük seviyelerini gördü. Cazip fiyatlar resin talebini canlandırdı, işleyicileri 2024 yılı ilk çeyrek için ihtiyaçlarını almaya yöneltti ve poliolefin tedarikçilerinde yeni yıl öncesi stok baskısının hafiflemesine yardımcı oldu. Oyuncular, fiyatların dibe yaklaştığını veya halihazırda dip yaptığı konusunda birleşiyor.

Ancak, güçlenen lojistik maliyetlere rağmen, genel ekonomik koşullar ve zayıflayan petrol fiyatları göz önüne alındığında, bir toparlanmadan bahsetmek için erken. Global bir tüccar, "Çin’in ithalat pazarındaki son artışlar ve Suudi üreticilerin sınırlı Ocak ihracat hacimleri nedeniyle PP’de ilave düşüş payı yok. Alt sınırı oluşturan ABD malı PE teklifleri de ülkede yeniden gündeme gelen grev ihtimali nedeniyle kaybolabilir. PVC için de gözler ABD mallarında olacak,” dedi. Öte yandan, dördüncü çeyreğin sonlarında bağlanan malların gelmesi, birinci çeyrekteki toparlanmayı sınırlayabilir.

Ekonomi cephesinde, Türkiye orta ve uzun vadeli istikrar için dikkatle yönetilmesi gereken enflasyon, dışsal zayıflıkler ve yapısal zorluklarla karşı karşıya. İmalat ve hizmetlerdeki mütevazı toparlanma belirtilerine rağmen, tüketici güveni ve satın alma gücü düşük kalırken, sıkışık likidite ve temkinli krediler faaliyetleri sınırlıyor. Türkiye’deki ihracatçılar asgari ücretin artmasına hazırlanırken, elverişsiz döviz kurları, yükselen girdi maliyetleri, finansmana erişimdeki sıkıntılar ve global talep belirsizlikleri ile mücadele ediyor.

Deutsche Bank, yakın zamanda "Gelişmekte Olan Piyasalar 2025 Görünümü" raporunu yayımladı ve bu raporda "Türkiye: İstikrara Giden Kademeli Yol" başlığı altında değerlendirmelerde bulundu. Buna göre, büyümenin kademeli olarak yavaşlamasıyla ekonominin yumuşak iniş yapacağı düşünülüyor. Sıkı para politikaları ve yatırım ile tüketime yönelik talebin zayıflaması nedeniyle, büyümenin 2025’in ikinci yarısına kadar potansiyelin altında kalması bekleniyor. 2026’da ise daha güçlü bir toparlanma bekleniyor. Bu beklentiler, enflasyonu dizginlemeye yönelik politikaların devam edeceğini varsayıyor. Söz konusu öngörüler, polimer oyuncuları için zorlu koşulların süreceği ve 2025 sonu/2026 başında aşamalı iyileşme yaşanacağı anlamına geliyor.