Perspektif: Polimer piyasalarını bu noktadan sonra ne yönlendirecek? Talep mi, maliyet mi?

Global polimer piyasaları, özellikle 10 ayın zirvesine ulaşan petrolün etkisiyle artan maliyetlere rağmen fiyatların yükselmekte zorlandığı bir paradoksla karşı karşıya. Bunun nedeni, kritik talep faktörünün denklemin karşı tarafında yer alması ve idealden uzak olan mevcut talep senaryosunun fiyatlarda güçlü bir artışa engel olmasıdır.

PP ve PE fiyatları Çin, Güneydoğu Asya ve Türkiye gibi önemli bölgelerde yaklaşık üç aydır kademeli olarak artıyor. Bu arada Avrupa, Orta Doğu ve Afrika piyasaları bu artışa daha yeni katıldı.

Öte yandan PVC’de, Eylül başından bu yana Hindistan ve Türkiye’deki fiyatlarda düşüşler bile görüldü. Piyasalar maliyet faktörlerini tamamen göz ardı ederek yükseliş eğilimini bir aydan fazla sürdüremedi.

Yüksek maliyet sorunu

Suudi Arabistan ve Rusya’nın uzun süreli üretim kesintilerinden kaynaklanan arz açığı sebebiyle, Brent petrol birkaç haftadır 90$/varil seviyesinin üzerinde yer alarak petrokimya şirketlerinin üretim maliyetlerini ilave artırdı.

Normal piyasa koşullarında, petrol fiyatları hızla yükselirken, polimer fiyatlarının da benzer bir seyir izleyip gözle görülür artışlarla tepki vermesi beklenirdi. Ancak, petroldeki yükselişin polimer endüstrisinin son zamanlarda karşılaştığı zorluklara katkıda bulunan önemli bir faktör olarak ortaya çıkması nedeniyle bugün yaşadığımız durum daha karmaşık.

Yüksek maliyetler nedeniyle baskı altında olan ve halihazırda eşi benzeri görülmemiş üretim kesintileri uygulamak zorunda kalan petrokimya üreticileri, şimdilerde kendilerini zorlu bir durumda buluyor. Üreticiler, global olarak devam eden arz kesintilerine rağmen talebin halen yetersiz olması nedeniyle giderek daralan kar marjlarıyla karşı karşıyalar.

Talep açmazı

COVID-19 salgınının ardından yaşananların, global polimer talebi üzerindeki olumsuz etkileri sürüyor. COVID kısıtlamalarının kaldırılmasının ardından ekonomik büyüme durakladı ve otomotiv ve inşaat gibi belirli sektörlerin toparlanması temkinli oldu. Polimerler için büyük öneme sahip olan bu sektörlerin yavaş toparlanmaları genel talepteki yetersizliği körüklüyor.

Yavaşlayan ekonomik büyüme, rekor genç işsizliği, düşük yabancı yatırım, zayıf ihracat ile para birimi ve özellikle emlak sektöründe yaşanan bir krizle karşı karşıya olan Çin, çeşitli teşvik önlemleriyle ekonomisini canlandırmak için yoğun çaba gösteriyor. Bu girişimlerin amacı yurtiçi tüketimi canlandırmak ve sanayiyi desteklemek.

Ancak, Çin aktif olarak büyümeyi teşvik etmeye çalışırken, Batı piyasaları ekonomik daralmalarla ve yaklaşan resesyon endişeleriyle boğuşuyor. Faiz artırımları yoluyla enflasyonu kontrol etmeye yönelik devam eden çabaları, polimer talebinde yapısal bir zayıflığa neden oluyor.

Polimerlerin talep ve maliyetler arasındaki dansı

Artan maliyetler, üretim kesintileri ve Çin’in talebi canlandırma çabaları gibi faktörlerin birleşimi, normal şartlarda polimer fiyatlarında kayda değer artışlara yol açardı. Ancak mevcut gerçeklik bunun tam tersine işaret ediyor. Polimer piyasalarındaki fiyat artışları şaşırtıcı derecede düşük düzeyde kaldı ve hatta bazı durumlarda yetersiz talep yüzünden fiyatlar geriledi.

Çin’de YYPE 6 ayın zirvesinde; maliyet desteği olmasaydı bu kadar yükselebilir miydi?

ChemOrbis Fiyat Endeksi verilerine göre, Çin’deki ithal YYPE film fiyatları Haziran ortasından bu yana toplamda %11’lik bir artış göstererek altı ayın zirvesine çıktı. Aynı dönemde, Brent petrol toplamda %27 ve CFR Çin bazındaki spot etilen fiyatları %22 yükseldi.

22 Eylül’de sona eren hafta itibarıyla CIF Çin bazındaki YYPE film fiyatlarının haftalık ortalaması 1010$/tonda değerlendirildi. Brent petrol aynı haftada 94$/varil civarında seyretti.

Nitekim tarihsel veriler incelendiğinde, petrol fiyatlarının 90$/varil seviyesinin üzerinde seyrettiği Şubat-Mart 2022 döneminde YYPE fiyatlarının 1260$/tona kadar çıkabildiği görülüyor. O dönemde piyasa talepten destek görüyordu. Yani talebin destekleyici olması durumunda Çin’in YYPE piyasasının ilave artış potansiyeli var. Başka bir deyişle, üretim maliyetlerinin desteği olmasaydı fiyatlar bugün son altı ayın en yüksek seviyesine ulaşamazdı.

Avrupa PP piyasaları, ralliye diğer piyasalara kıyasla daha geç katıldı

Avrupa PP piyasaları, diğer bölgelerde Haziran’da başlayan yükseliş eğilimini yakalama konusunda yavaş kaldı. Bölge genelindeki ilk Eylül teklifleri, fiyatların Ağustos ayında neredeyse üç yılın en düşük seviyelerinde dip yapmasının ardından, üç haneli artışlarla açıklandı.

Piyasa artan maliyet baskısı ve alıcıların stoklarındaki düşüşten destek görmesine rağmen, Eylül ayındaki artış talepleri, düzensiz türev talep nedeniyle artışların uygulanabilirliği konusunda şüphelerini sürdüren alıcılardan ılımlı bir yanıt aldı.

Hindistan ve Türkiye’de PVC: Fiyatlar maliyet faktörünü tamamen yok saydı

Eylül’de, önde gelen iki ithal piyasa olan Hindistan ve Türkiye PVC piyasaları zayıf yurtiçi talep ve Asya’daki zayıf hava nedeniyle hammadde zincirindeki eğilimin tersine yöneldi.

ChemOrbis Fiyat Endeksi verilerine göre, ithal K67 fiyatlarının haftalık ortalaması her iki ülkede de son beş haftada kümülatif olarak %8-10’luk bir düşüş yaşadı.

Hindistan’da, Ekim ayı teklifleri, 60$/tonluk daha büyük düşüşlerin beklenmesine rağmen, geçen hafta önde gelen Tayvanlı bir üreticiden 30$/tonluk düşüşle açıklandı. Enerji fiyatlarındaki son ralli beklenen düşüş miktarının boyutunu azalttı. Ancak, teklifler Hint alıcılardan sakin bir tepkiyle karşılandı ve üreticinin aylık kotalarını satmakta zorlandığı bildirildi.

Petrol ve etilen fiyatlarındaki global artışları gölgede bırakan zayıf talep nedeniyle fiyatlar geçen hafta da gerilemeye devam etti. Her ne kadar tüccarlar ilk etapta maliyetle ilgili faktörlerin önümüzdeki ay piyasayı istikrarlı tutacağını umut etse de, artık tahminlerin çoğu mütevazı fiyat düşüşleri ihtimalinin bulunduğunu gösteriyor.