Türkiye PP ve PE piyasaları 2024’e hızlı başladı, lojistik sorunlar keskin zamlar getirdi

Poliolefin fiyatları, yeni yıl tatilinin ardından hızla yükselirken, artan nakliye maliyetleri ve geciken ithal mallar düzenli tedarikçilerden kayda değer zamlara zemin hazırladı. PP ve PE talebi canlı seyretti. Zira Kızıldeniz’deki saldırıların global tedarik zincirlerini sekteye uğratması, özellikle hazır veya yaklaşan mallara alım ilgisini artırdı.

Hafta sonu Maersk gemisine yapılan saldırının, armatörlerin bölgeden geçişleri yeniden başlatma planlarını askıya almasına neden olmasının ardından navlun oranları daha da yükseldi. Devam eden güvenlik riskleri nedeniyle yüzlerce ticari geminin rotası Afrika’nın güneyindeki Ümit Burnu’na doğru çevrilmiş durumda.

Tedarik zincirindeki gecikmeler, O. Doğu menşeli teklifleri son ayların zirvesine çıkardı

Suudi Arabistan malı homo PP fiyatları Aralık sonunda CIF 1000$/ton eşiğine yaklaşmış veya ulaşmıştı. Öyle ki çoğu satıcının stoklarını halihazırda boşaltmış olduğu bir dönemde, Kızıldeniz’deki kriz geçen ayın ortası itibarıyla satıcı kanadında havayı desteklemeye başladı.

Rusya’dan azalan tedarik ve Suudi bir üreticinin Şubat ayı için planlanan bakım duruşu arz endişelerini artırırken, homo PP teklifleri daha hafta başında CIF 1050$/tona yaklaştı veya ulaştı. Akabinde fiyatlar ilave zamlara sahne oldu.

Fiyatlar neredeyse günlük bazda yükselirken, bazı oyuncular yetersiz tedarik nedeniyle bu haftanın sonuna doğru CIF Türkiye 1100$/tonun bile üzerinde Suudi malı PP elyaf fiyatları duyduklarını bildirdi. Bir alıcı, “Bazı satıcılar fiyatlarına ek ücret uygulamaya çalışırken, PP elyaf CIF 1200$/ton seviyesine doğru ilerliyor olabilir. Öte yandan, bu durum daha fazla işleyiciyi polyestere geçmeye zorlayacaktır,” dedi.

İthal PP fiyatları haftalık bazda çoğunlukla 70-80$/ton artışla değerlendirilirken, haftalık ortalama veriler yaklaşık 8 ayın en yüksek seviyelerine işaret etti. Çoğu oyuncu, “Geçen haftadan beri piyasada çok az sayıda rafya ve elyaf fiyatı duyuluyor. %6,5 gümrük vergisine tabi menşeler için hafta başında duyulan alt sınırlar hızla kayboldu,” dedi.

Benzer şekilde, Ocak için Orta Doğu menşeli PE teklifleri, bölgeden arzı sınırlı tutan artan konteyner fiyatları ve geciken yüklemelerin etkisiyle geçen aya kıyasla 100$/tona varan artışlarla açıklandı. Ayrıca, bölgedeki bir üreticinin bir AYPE hattında bakım duruşuna hazırlandığı haberi de piyasada tedirginliğe sebep oldu.

Türev faaliyetler pek parlak olmasa da, son lojistik kriz piyasaları alt üst etti ve panik alımları resin talebini destekledi. Teklifler, tüm PE türleri için üst sınırda CIF Türkiye 1050$/ton seviyesinin üzerine çıkarken, AYPE ve LAYPE yeniden Ekim zirvelerine yükseldi. Bu arada, YYPE film Mayıs 2022’den bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı.



Oyuncular, ETA’larda 20-30 güne varan gecikmeler bildiriyor

Çoğu poliolefin alıcısı, Orta Doğu’dan daha önce alınan mallarda gecikmelerle karşılaştıklarını, Aralık yüklemelerinin Ocak ayına ertelendiğini bildirdi. Bir üretici, “Söz konusu malların Mart başından önce gelmeyeceği anlamına gelen bu durum, oyuncular arasında paniğe neden oldu,” dedi. Bölgedeki üreticiler de belirsiz transit sürelerine işaret ederek, “Bu durum önümüzdeki dönemde PP ve PE oyuncularını zorlayacak,” diye ekledi.

Çin’in ithal piyasaları üzerindeki prim arttı

Bu arada, Orta Doğu menşeli ithal PE fiyatları, keskin zam dalgasının ardından Çin’deki fiyatlar üzerindeki primini yeniden kazandı. ChemOrbis’in haftalık ortalama verilere göre, Türkiye’nin Çin’deki ithal fiyatlar üzerindeki primi, AYPE için 50$/tona ve LAYPE ile YYPE film için 100$/tona yükseldi. İki piyasa tüm ürünler için Aralık ayında neredeyse başa baş seviyelerde işlem görmüştü.

Homo PP’ye gelince, CIF Türkiye bazlı Suudi malı rafya fiyatlarının Çin’deki ithal seviyeler üzerindeki primi, geçen hafta kaydedilen 85$/tona kıyasla 155$/tona yükseldi. Büyüne fark, ithal arzdaki kesintinin piyasa üzerindeki gözle görülür etkisini yansıttı.

Yurtiçi piyasalar, canlanan talep sebebiyle artışlara ara vermedi

Tüm bunları takiben iç piyasa da satıcı kanadında azalan stoklar ve hazır mallara yönelik artan alım ilgisi neticesinde bu hafta yükselmeye devam etti. ChemOrbis verilerine göre, yurtiçi PP rafya piyasası bir ay öncesine kıyasla kümülatif olarak 175$/tonluk (%14) artış kaydederken, aynı dönemde PE toplamda 95-130$/ton (%7-10) yükseldi.

Bir oyuncu, “İthal piyasadaki hızlı artışlar ve lojistik aksaklıklar nedeniyle sınırlı olan kotalar, önümüzdeki haftalarda ilave artışa yol açacak. Distribütörler, yakın zamanda stok yenileyip yenileyemeyeceklerinden emin olamadıkları için kendileri çekti. Piyasada, son durum sebebiyle kamyon taşımacılığı için de navlun oranlarının artabileceği konuşuluyor,” yorumunu yaptı.

Tedarik kısıtlamalarının PP ve PE üzerindeki etkisi ne kadar sürecek?

Çoğu oyuncu, ani fiyat artışlarının türev segmentlerdeki bir canlanmadan ziyade artan arz endişelerinden kaynaklandığı konusunda hemfikir. Bazıları, uzayan teslimat süreleri ve en az iki katına çıkan nakliye maliyetleri ile kesintilerin Şubat ayında da poliolefin piyasalarını etkilemeye devam edeceğine inanıyor.

Diğer oyuncular ise, son krizin ciddi risklerine işaret ederek, “Piyasa, Mart ve Nisan aylarında varacak yüklü miktarda malla karşı karşıya kalabilir. Bu durum, türev talep toparlanmadıkça ve finansal sorunlar bir dereceye kadar hafiflemedikçe resin fiyatları üzerinde baskı kuracak. Geldiği sırada malın pahalı kalabileceğinden endişeliyiz,” dedi.

Bunun dışında, krizin patlak verdiği Aralık ortasından bu yana enflasyonist baskılara ilişkin endişeler ön plana çıktı. Bir oyuncu, “Keskin artışları genellikle koşullar normalleştiğinde sert düşüşler takip eder. Bu ihtimal piyasalarda tedirginliğe sebep oluyor. Lojistik aksaklıklar ve artan maliyetler enflasyonu yüksek tutacak ve bir noktada tüketim üzerinde baskı kuracak,” dedi.