Türkiye’nin PP ve PE piyasalarında 2018 değerlendirmesi: Ekonomik koşullar, poliolefin oyuncularına zor zamanlar yaşattı

Oyuncular, Türk lirasının dolar ve euro karşısında yaşadığı değer kaybı nedeniyle 2018 boyunca oldukça zor dönemlerden geçti. Önde gelen dünya ekonomileri arasında yükselen siyasi tansiyon da global ticaretin dengesini yerinden oynattı.

PP piyasası, Orta Doğu’daki duruşlardan destek buldu

Yıla güçlü başlayan PP piyasası Şubat sonuna dek düzenli şekilde yükseldi. Sonrasında ise, iki aydan uzun sürecek bir düşüş dönemi başladı ve piyasa arz endişelerinin fiyatları bir nebze yukarı çektiği Nisan 2. yarıya dek gerilemeye devam etti. 2018 yılının ikinci yarısı boyunca, PP fiyatları istikrarlı ve gevşeme eğilimli bir seyir izlerken; Kasım ayında yıl sonu durağanlığı düşüşleri hızlandırdı.



Tüccarların akreditif açmadaki zorluklar nedeniyle yerine koyma faaliyetlerinde temkinli davranmasına rağmen, PP rafya tedariki yıl boyunca çoğunlukla gayet yeterli seyretti. Türkiye, Ekim’de SOCAR Polymer’ın Azerbaycan’daki ve S-Oil’in Güney Kore’deki yeni tesislerinden ilk homo-PP rafya tekliflerini almaya başladı.

Bununla beraber, Suudi Arabistanlı NATPET’in yokluğu; Al-Waha, Petro Rabigh ve Petkim’deki planlı bakım duruşlarıyla birleşerek PP elyaf piyasasını etkiledi. Sıkışık arz, elyafta indirim miktarlarını genelde sınırlı tuttu ve fiyatların rafya üzerindeki primi Mart boyunca 100$/tonun üzerinde yer aldı.

PP, PE’den daha güçlü bir performans sergiledi

Bu arada, PE piyasasında -yılın ilk çeyreğinde YYPE filmde görülen sıkışıklık haricinde- gözle görünür bir arz sıkıntısı yaşanmadı. Her ne kadar, yılın üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde ABD’nin tekrar yürürlüğe koyduğu yaptırımların alım ilgisini azaltmasıyla İran’dan teklifler seyrekleşse de; ABD’deki yeni kapasitelerden çıkan mallar pazarı besledi.

Türkiye’de PP, Çin üzerinde primini korurken; PE indirimle işlem gördü

ChemOrbis Fiyat Endeksleri’nin haftalık ortalama verilerine göre, Türkiye’nin ithal PP piyasası yılın büyük bir kısmında Çin üzerinde prim taşıdı.

Oysa PE için durum farklıydı. İthal YYPE film fiyatları Kasım sonuna dek mütemadiyen Çin’in altında kalırken; AYPE sadece Kasım’da Çin’in üzerine çıkabildi ve kısa bir süre sonra da primini kaybetti. Türkiye’nin LAYPE piyasası 2018’in 2. yarısı boyunca Çin’deki seviyelerin altından işlem gördü.

İthal AYPE ve LAYPE, neredeyse 10 yılın en düşük fiyat ortalamasını gördü

Çin’de yükselen vergiler, ABD’de yeni faaliyete geçen kapasitelerin 2018’in 2. yarısında Türkiye, Güneydoğu Asya ve Avrupa’ya yönelmesine sebep oldu. Rekabetçi Amerikan PE malları Türkiye’deki satıcılar üzerinde aşağı yönlü baskıyı artırdı. ChemOrbis Fiyat Endeksi’ne göre, Aralık ayı itibarıyla ithal YYPE 16 ayın en düşük seviyesine inerken; AYPE ve LAYPE ise ortalamada neredeyse son 10 yılın en düşük fiyatlarını gördü.

Millileşmiş poliolefin piyasaları, yılın 2. yarısında %12-15 geriledi

Yılın genelinde, hazır mallara yönelik alım ilgisi, ithallerden daha iyi seyretti. Buna rağmen, yurtiçi fiyatlar yılın ikinci yarısında homo-PP rafya için yaklaşık %15, PE türleri için ise %11-12 düşüş gördü.

Zayıf lira, yurtiçi son ürün piyasalarını vurdu; sanayiciler ihracata odaklandı

Liranın değer kaybı, inşaat, beyaz eşya ve otomotiv gibi önde gelen sektörlerde tüketim daralttı. İmalatçıların ihracata daha fazla yoğunlaşmasına sebep olan bu durum, PP piyasasının ekonomik zorluklardan neden nispeten az etkilendiğini de açıklıyor. Zira PP işleyicilerinin daha ihracat odaklı faaliyet gösterdiği biliniyor. YYPE boru pazarı ise iptal olan devlet projeleri neticesinde sert bir gerilemeyle karşı karşıya kaldı.

İstatistikler: Aylık ithalatlar azaldı, Ocak-Ekim arasında kümülatif ithalatsa pek etkilenmedi

ChemOrbis İthalat İstatistikleri, Türkiye’nin aylık poliolefin ithalatlarının güçlenen dolardan etkilendiğini ortaya koydu. Öyle ki tonajlar Haziran’dan başlayarak özellikle yıllık bazda geriledi. Ancak, Türk lirası 2018 başına kıyasla neredeyse %40 değer kaybettiği halde, kümülatifte hacimler dramatik bir değişiklik göstermedi. Homo PP ithalatları yıllık bazda sadece %4 düşerken; YYPE ithalatı %10 geriledi. AYPE ithalatları neredeyse değişmedi; LAYPE ise 2018’in ilk 10 ayında %9 artış kaydetti.

2019 başında PP, PE piyasalarını neler bekliyor ?

Kısa vadede beklentiler ciddi fiyat değişimlerine işaret etmiyor. Yine de gerileyen ham petrol kontratları hava üzerinde baskı oluşturuyor. Birçok oyuncu PP fiyatlarının azalan stoklarla birlikte dip yaptığı görüşünde; ancak Ocak için keskin bir yukarı dönüş de beklemiyor. PE için, ABD’li kaynakların stoktan çıkma faaliyetlerini tamamlamış olmaları halinde, fiyatların mevcut seviyelere eş veya yakın rakamlarda seyredeceği görüşü hakim. Elbette Çin’de Şubat ayındaki tatiller öncesi görülecek gelişmelere bağlı olmakla beraber.