Türkiye polimer piyasalarında tedarik sorunları gündeme oturdu

Polimer piyasaları fiyat artışlarını 2020 yılının son ayına taşıdı. Türkiye’de aylık zamların miktarı polimere göre değişse de; navlunlardaki görülmemiş yükseliş ve azalan tedarik, Aralık ayında hemen her ürün grubunda daha ciddi artışlar görülmesinin ortak sebebini oluşturuyor.

2021 yılının ilk çeyreğine istinaden şimdi akıllarda şu sorular var:

*Navlunlarda tansiyon ne zaman düşecek?
*Çin’de tatil öncesi talep nasıl şekillenecek?
*Türkiye’de iyileşen netback, buraya mal döndürür mü?

Sert yükselen navlun ücretleri, mal akışını sekteye uğrattı

Türkiye’de, ithal PVC arzının aylardır sıkışık olduğu herkesin malumu. Bu durumun ardında uzayan üretim sorunları ve üçüncü çeyrekten beri global ölçekte canlı giden tüketim yatıyor. Sorunlu arz, ülkedeki teklif seviyelerini 12 yıldan daha uzun bir sürenin zirvesine taşırken, ardı arkası gelmeyen zamlar alıcıları yorgun düşürdü.

2020’nin son çeyreği itibarıyla, PP, PE, PS, ABS ve EPS pazarları da azalan tedarikten etkilenmeye başladı. Zira düşük netback seviyeleri önceki aylardan itibaren satıcıların Türkiye yerine diğer pazarlara yönelmesiyle neticelendi. Fahiş artışlara sahne olan taşımacılık bedelleri, Çinli alıcıların yüksek alım iştahı ve Türkiye’de yerli üreticilerde malların tükenmesi de arzı daha da daraltan faktörler arasında yerini aldı.

Konteyner yokluğu navlun ücretlerinde muazzam artışlara sebep olurken, bu durum polimer fiyatlarında da yansıma buldu. Geçen hafta hızlanan polimer zamları Türkiye piyasalarında bir panik atmosferi oluşmasına sebep oldu. Arzın daha da azalabileceği endişesini taşıyan artan sayıda alıcı pazara dönerek alım yapmak istedi.

Üstelik, takiben kara taşımacılığının maliyeti de yükseldi. İran’dan Türkiye’ye artan navlun bedelleri PP elyaf, YYPE film ve şişirme, boruluk 100 ve PS için verilen İran tekliflerini haftalık bazda yukarı çekti.

Kore’den teklif çıkmaması, en çok PP kopolimer ve stirenikleri etkiledi

Güney Koreli üreticiler, şimdiden Ocak ayı için PP ve PE teklifi veremiyorlar. Zira bu satıcılar boş konteyner veya gemi bulmakta zorlanıyor.

Söz konusu durum, PP blok kopolimer ve YYPE pazarlarında etkisini hissetirdi. Öyle ki, distribütörler artan yerine koyma maliyetleri ve azalan hemen teslim stoklarını gerekçe göstererek tekliflerini epey yukarı çekti.

Millileşmiş PP kopolimer enjeksiyon piyasası depo teslim Türkiye, KDV dahil 1800$/tonun üzerine çıktıktan kısa bir süre sonra fiyatlar 1850$/ton ve hatta üzerine kadar tırmandı. PP random kopolimer fiyatları haberin yayımlandığı esnada 1900$/tona kadar uzanıyordu.

Bir YYPE alıcısı, “Koreli tedarikçimiz yükselen navlunlar ve boş konteyner yokluğu nedeniyle Şubat ortasına kadar mal veremeyeceğini söyledi. Nihai talep sağlıklı sürdüğünden ihtiyacımızı karşılamak amacıyla alternatif kaynaklar bulmamız gerekecek,” dedi. Kore’den boruluk YYPE 100 fiyatlarının seyrekleşmesi, ChemOrbis’in haftalık ortalama verilerine göre piyasayı son iki buçuk yılın en yükseğine çıkardı.

Stireniklere bakıldığında, bakım duruşlarının kısıtladığı tonajlara navlun artışları da eklenince Kore malı kristal, antişok ve ABS fiyatları, bir önceki aya nazaran 300$/tonu aşan zamlara sahne oldu.

Bir EPS tüccarı, “2 aydır Kore’den Türkiye’ye teklif çıkmıyor. Mal kıtlığı nedeniyle Avrupa’dan Türkiye’ye gösterge fiyatlar da 150€/ton sıçradı,” dedi. Üstelik yurtiçi PS ve EPS üreticilerinin siparişlerini kapadığı ifade edildi.

Diğer bazı düzenli tedarikçiler ve yurtiçi kaynaklardan da mal sınırlı kaldı

PP ve PE pazarlarında Suudi Arabistan, Katar, Mısır, Özbekistan, Türkmenistan ve Azerbaycanlı satıcılardan da Aralık ayı yüklemeli fazla mal çıkmadı. Bu durum uzayan üretim kesintileri veya Çin’e Ekim-Kasım aylarında yaptıkları yüklüce satışlardan ileri geliyor.

Yurtiçi üretici Petkim’de stokların sınırlı olduğuna dair yorumlar gelmeye devam ediyor. Bir oyuncu, “Üreticide özellikle AYPE ve PVC arzı sıkışık. Avrupa’dan teslimatlarda bazı sarkmalar yaşanması ve halen hareketli olan talep durumu hepten zorlaştırdı,” yorumunu yaptı.

Yükselen navlunlar ve Asya’dan Aralık yükleme malların tükenmesi, şişelik PET ve polyester piyasalarını da güçlendirdi. Tekstil cips fiyatları haftalık olarak 20$/ton artış gördü. Çin malı POY (300-500 Denye) teklifleri yaklaşan mallar için CFR Türkiye 10004/ton eşiğinin üzerine çıktı.

İyileşen netback, 2021’in ilk çeyreğinde Türkiye’ye mal döndürecek mi?

ChemOrbis Fiyat Sihirbazı’nın verileri, Türkiye’de homo PP fiyatlarının Çin üzerindeki priminin 185$/tona çıktığını gösteriyor. LAYPE ve YYPE ise Çin’in 55-110$/ton üzerine çıkmış bulunuyor. Ayrıca AYPE’nin Çin’e kıyasla geçen hafta 88$/ton olan indirimi, bu hafta 30$/tona indi. Zira Çin piyasası stabil seyretti.

Türkiye’de ABS ve PS gibi ürünlerinde nispeten yeniden primlendiği görülüyor. Ülke halihazırda PVC için belki de dünyanın en karlı pazarı konumunu sürdürüyor.

Nispeten cazip bir Pazar haline gelen Türkiye’deki oyuncular, şimdilerde ilerleyen dönemde ülkenin ithal malları çekip çekemeyeceğini tartışıyor. Bu arada, Çin piyasaları da Şubat ayında Yeni Yıl tatiline girmeye hazırlanıyor.

Bazı oyuncular, karlı bir pazar olarak kaldığı takdirde Türkiye’de tedarikin bir nebze rahatlayacağını umuyor. Madalyonun öteki yüzünde ise, lojistik sorunların 2021’in ilk aylarında da polimer pazarlarının yakasını bırakmayabileceği beklentisi var. Büyük bir alıcı, “Yeni yılın ilk çeyreğinde Çin’in alım iştahı mercek altında olacak,” yorumunu yaptı.