ABD-AB vergi kasırgası: PE piyasaları ve ötesine bakış

ABD ve AB arasında devam eden ticaret gerilimleri, başta petrokimya endüstrisi olmak üzere global piyasalarda huzursuzluğa yol açtı. Ambalajdan inşaata kadar birçok sektörde kullanılan hayati bir malzeme olan PE odak noktalarından biri oldu. Gümrük vergilerinin üç ay süreyle dondurulduğu bir ortamda piyasa tarife haberlerinin etkisini yavaş yavaş sindirirken, özellikle bazı PE ürünlerinin iddia edildiği gibi AB’nin misilleme tarife listesinden çıkarılıp çıkarılmaması halinde PE dinamiklerinin nasıl değişeceği merak konusu.

Yeni bir gelişme olarak, AB’nin ABD’den ithal edilen çoğu LAYPE ve mLAYPE’yi misilleme tarifelerinin nihai listesinden çıkarmayı planladığına dair spekülasyonlar olsa da, bu konu netlik kazanmayı bekliyor. Bu istisnanın planlandığı gibi uygulanması halinde, AB’nin yurtiçi arzın talebi karşılamadığı LAYPE ve metalosen LAYPE ürünlerine erişimi sürdürmeyi amaçladığı anlamına geliyor. Aksi takdirde, özellikle mLAYPE kullanan Avrupalı işleyiciler için zorlu bir dönem başlayacak.

Avrupa, kurulu kapasitesi göz önüne alındığında AYPE ihtiyacı LAYPE ve YYPE türlerine kıyasla daha az olsa da, 2016’dan bu yana son derece rekabetçi fiyat ortamı ve arz fazlasının etkisiyle PE ithalatına giderek daha fazla bağımlı hale geldi.

Avrupa Komisyonu tarafından önerilen karşı önlemleri listeleyen bir belgede, diğer PE tarife kodlarının %25’lik potansiyel vergiler için gözden geçirilmeye devam ettiği belirtildi. Trump’ın planlanan karşılıklı tarifeleri 90 günlüğüne askıya alma kararının ardından Avrupa Birliği de, kendi karşı önlemlerini erteleyerek yanıt verdi. Geçici duraklamaya rağmen, dünyanın en büyük PE üreticisi ve ihracatçılarından biri olan ABD halen misilleme vergilerine tabi olabilir. Ancak, AB’nin misilleme eylemlerinin zaman çizelgesi ve kapsamı 90 günlük duraklama döneminin ötesinde belirsizliğini koruyor.

ABD’nin PE ithalatı AB27 için ne anlama geliyor?

ChemOrbis İstatistik Sihirbazı’na göre, AB27 2024 yılında ABD’den 1,8 milyon ton PE ithal etti ve bu da toplam PE ithalatının %36’sına denk geliyor. AB, ABD’den belirli LAYPE türlerine bağımlı kalmaya devam ediyor ve geçen yıl yaklaşık 900.000 tonla mLAYPE, ABD’den toplam PE ithalatının yarısını oluşturdu.

Diğer bir deyişle, ABD mLAYPE için en önemli tedarikçi konumunda. AB’nin toplam mLAYPE ithalatının %60’ından fazlası ABD’den geliyor ve bu da önemli bir bağımlılığa işaret ediyor. Bu ürün grubunda tedarik kaynaklarını çeşitlendirmek, kısa vadede AB için zorlayıcı olabilir.



Birlik, diğer PE türlerine kıyasla daha az AYPE ithal etse de, ABD %36,5’lik payla önemli bir rol oynuyor. YYPE ve LAYPE için ABD’nin payının %25 veya daha düşük bir seviyede yer alması tedarikçi çeşitliliğinin daha fazla olduğunu ve bağımlılığın daha az olduğunu gösteriyor; ancak, ABD malı YYPE için açık, tonaj açısından ABD’den AYPE ve LAYPE ithalatındaki toplam kaybın çok daha üzerinde yer alacak.

AB, ABD LAYPE’sini vergilerden muaf tutarsa, YYPE ve AYPE için neler olacak?

LAYPE ve mLAYPE üzerindeki gümrük vergisi riskinin bu sözde muafiyetle birlikte azalması halinde, orta vadede bu ürünlere yönelik arz sıkıntısı yaşanmayacaktır. Ancak, piyasa oyuncuları şu anda alternatif tedarik seçeneklerini değerlendirdiğinden, tarifeler uygulandığında diğer PE ürünleri olan YYPE ve AYPE için tedarikçi manzarası büyük olasılıkla değişecek.

Kim devreye girecek?

Orta Doğu ve Uzak Doğu Asya’daki tedarikçiler, Çin’deki kayıplarını telafi etmek için Avrupa’ya satışlarını artırmaya hazır. Alıcılar, Suudi Arabistan’dan daha fazla mal talep edecek ve bu da ülkenin son iki yılda ABD karşısında AYPE ve YYPE’de kaybettiği pazar payını geri kazanmasına yardımcı olacak. Ayrıca, önde gelen üreticilerin Orta Doğu’daki YYPE tesislerinden kotalarının tamamının halihazırda satıldığı söylentileri de dolaşıyor.

Son beş yılda AYPE ve YYPE için pazar payını %5 civarından %10’a çıkaran Güney Kore, Çin’in kapasite artışlarına devam etmesi halinde bölgeye ihracatını daha da artırabilir. ChemOrbis Tedarik Sihirbazı’na göre, Çin bu yılın sonuna kadar yaklaşık 4,5 milyon tonluk yeni PE kapasitesini faaliyete geçirmeyi planlıyor.

Alım satım tarafında ise, ABD malı PE tedarikine son derece bağımlı olan satıcılar bu kesintiden olumsuz etkilenecek. Bazıları fiyatlar rekabetçi olabileceğinden halen ABD malı ithal etmeyi planlarken, diğerleri ABD malı PE’nin Güney Amerika’dan re-export edilebileceğini düşünüyor.

Uzun lafın kısası, ABD’nin Avrupa YYPE ve AYPE piyasalarından çekilmesiyle tedarikçi manzarası önemli ölçüde değişecek olsa da, Uzak Doğu Asya ve Orta Doğu’dan daha fazla ithalatla Avrupa’nın bu ürünlerdeki açığı kapatabileceği görülüyor.

AB, mLLDPE muafiyeti tanımazsa, Avrupalı işleyicileri zorlu bir mücadele bekliyor

Metalosen türü PE, AB’nin toplam PE ithalatının %35’ini veya yaklaşık 1,5 milyon tonunu oluşturuyor. ABD dışındaki başlıca tedarikçiler Suudi Arabistan, Güney Kore ve Kanada’yı kapsarken, bu ülkelerin AB’nin talebini güvenilir bir şekilde karşılayıp karşılayamayacağı, özellikle söz konusu ürünün global üretim kapasitesinin ciddi şekilde sınırlı olması nedeniyle tartışmaya açık bir konu.

ABD PE’si üzerinde daha geniş etkiler: AB tarifelerinin olası sonuçları

PE, ABD için önemli bir ihracat kalemi ve AB de en büyük alıcıları arasında yer alıyor. Çin ve AB’nin tüm ABD PE ihracatının %32’sini oluşturmasıyla, kaybedilen pazar payını geri kazanmak ABD’li üreticiler için önemli bir zorluk teşkil edecek ve muhtemelen arz fazlasından kaçınmak için işletim oranlarında bir düşüşe yol açacaktır. Daha uzun vadede, ABD-Çin gerginliğinin tetiklediği global ticaretteki değişimler, ithalat akışını Asya, Latin Amerika, Hindistan ve Türkiye’ye doğru kaydırabilir. Yine de, bu piyasaların bu büyük kaybı telafi edip edemeyeceği oldukça şüpheli.

AB’nin mLAYPE’yi speküle edildiği gibi gümrük vergilerinden muaf tutması halinde, bu durum en büyük ihracat pazarı AB olan ve metalosen türü yüklemelerinin %20’sinden fazlasını oluşturan ABD’li PE tedarikçilerine de fayda sağlayacak. İhracatlarının %15’ini temsil eden ikinci en büyük müşterileri Çin’i kaybetmeye hazırlandıkları için bu durum tam isabet olacaktır.

Değişen dinamikler nedeniyle belirsiz görünüm

Artan maliyetler ve daralan marjlar

PE sektörü birbiriyle son derece bağlantılı olduğundan, diğer PE türlerine vergi uygulanmasının tedarik zincirlerini bozması ve işletmeler için maliyetleri artırması, nihayetinde tüketici fiyatlarını yükselterek enflasyonist baskıları yeniden tetiklemesi bekleniyor. Artan hammadde maliyetleri, Avrupa’daki işleyicilerin global rekabet gücünü daha da zayıflatabilir ve onları çevik kalmak ve değişen dinamiklere uyum sağlamak için yurtiçi üretim yerine nihai ürünleri ithal etmeye yönlendirebilir.

Kısa vadede arz riskleri mevcut

Vergiler uygulanırsa, yurtiçi tedarikçiler arz şoklarına cevaben tekliflerini artıracak. Bu durum, ABD’nin bıraktığı arz açığını doldurmaya hazır olan Suudi Arabistan ve Güney Kore de dahil olmak üzere ithal tedarikçiler arasındaki havayı da etkileyebilir. Bu bölgelerden gelen arz, ABD ihracatının hacmini bir anda tamamen telafi edemeyebilir ve bu da kısa bir süreliğine potansiyel sıkışıklıklara veya fiyat artışlarına yol açabilir.

Belirsizlik devam ediyor

Nihai kararlar alınmadığı için önerilen vergilerin etkisi belirsizliğini koruyor. Genel anlamda tüm tahminler spekülatif kalıyor. Ancak, Avrupalı tedarikçiler, etilen kontratındaki 55€/tonluk düşüşe rağmen stabil veya ufak indirimlerle işlem yaparak devam eden vergi belirsizliğinden faydalandıkları için Nisan ayında marjlarını bir miktar iyileştirdi. Mayıs tahminlerine göre, stabil veya hafif gevşeme yönlü bir eğilim görülebilir.