ABD malı PE vergi muafiyetine hazırlanıyor: Avrupa, ana tedarikçisine dair rahat bir nefes alacak mı?

Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan son listeye göre, ABD’den yalnızca LAYPE değil, aynı zamanda AYPE ve YYPE türleri de AB’nin önerdiği misilleme vergilerinden muaf tutulabilir. Liste, hangi ABD menşeli ürünlerin olası ticari politika önlemlerine tabi olabileceğini gösteriyor; ancak, PE türlerinin listede yer almaması, bu ürünlerin hariç tutulduğuna işaret ediyor.

Eğer bu durum doğrulanırsa, ABD’den LAYPE, mLAYPE, AYPE ve YYPE dahil olmak üzere tüm önemli PE türlerinin muaf tutulması söz konusu olacak ve bu durum Avrupa’da olası tedarik şokları ve fiyat dalgalanmalarına ilişkin endişeleri hafifletecek.

11 Nisan civarında, piyasa oyuncuları ABD malı LAYPE ve mLAYPE’nin vergilerden muaf olabileceği haberini memnuniyetle karşıladı ve bu durumun şimdi AYPE ve YYPE’yi de kapsadığı görülüyor. ABD ile devam eden ticaret gerilimi çerçevesinde AB’nin hazırladığı karşı önlemlerin bir parçası olarak dolaşıma sunulan güncellenmiş liste, PE tedarikinde ABD mallarına büyük ölçüde bağımlı birçok Avrupalı alıcıyı ve oyuncuyu rahatlatmış durumda.

Arka Plan

Nisan ayının başında ABD, Şubat 2025’te getirilen çelik, alüminyum ve ilgili ürünler üzerindeki mevcut tarifelere ek olarak, AB mallarına %20, araç ve otomobil parçalarına %25 vergi de dahil olmak üzere yeni yüksek oranlı vergiler getirdi. Buna karşılık AB, misilleme tarifeleri hazırladı, ancak ABD’nin 9 Nisan’da %20 olan vergiyi %10’a düşürmesinin ardından 90 günlük geçici bir ara vermeyi kabul etti. AB 14 Nisan’da müzakerelere olanak tanımak amacıyla planladığı misilleme tedbirlerini askıya aldı. Bu duraklamaya rağmen, AB’nin ABD’ye yaptığı ihracatın %70’i (yaklaşık 379 milyar eurosu) bu yeni veya askıya alınan tarifelerden etkilenmeye devam ediyor ve bu da ekonomik baskı, artan maliyetler ve belirsizlik yaratıyor.

Tüm ABD malı PE türleri AB vergilerinden muaf olabilir: Ticaret hacimleri ABD’nin önemini vurguluyor

ABD, özellikle 2019’dan itibaren yüksek üretim kapasitesi ve kaya gazı bazlı hammaddelere bağlı maliyet avantajları sayesinde Avrupa’nın en büyük PE tedarikçisi konumunu pekiştirdi. Tedarik hacimlerinde dalgalanmalar yaşansa da, ABD o zamandan beri çoğu yılda birinciliği korudu veya yeniden ele geçirdi. 2024 verileri, son beş yılda hacimlerde kaydedilen önemli artışla birlikte ABD’nin Avrupa’nın PE ithalatlarındaki baskın rolünü daha da pekiştiriyor.

ChemOrbis İstatistik Sihirbazı’na göre, Avrupa 2024 yılında, iç ticaret hariç tutulduğunda, 5 milyon ton PE ithal etti ve 2022 rekorunun hafif gerisinde kaldı. ABD, bir önceki yıla kıyasla %20 artışla %36’lık bir pazar payına sahip oldu.

Ürün bazında bakıldığında, ABD mLAYPE için Avrupa’nın açık ara en önemli tedarikçisi oldu ve bölgenin toplam ithalatının %60’inden fazlasını karşıladı. Bu rakam, yıllık bazda yaklaşık %20’lik bir artışa işaret etti.

ABD malı LAYPE, yıllık bazda %12’lik bir artışın ardından 2024’te %20’lik bir paya sahip oldu.

ABD malı AYPE %36’lık pazar payıyla liderliğini sürdürdü. Söz konusu hacim 2023’e kıyasla %10 arttı.

ABD’den YYPE ithalatı 2023’e kıyasla %28’lik dikkat çekici bir artış kaydederek, ABD’yi %25’lik payla ikinci en büyük tedarikçi haline getirdi.

Bu rakamlar, Avrupa’daki PE tedarikinin dengelenmesinde, ABD mallarının giderek artan hayati rolünü açıkça vurguluyor. AB’de yaşanan tesis kapanışları ithalata olan bağımlılığı pekiştirdi. Tüm ABD malı PE türleri vergilerden muaf tutulursa, Avrupa ticaret rotalarında endişe edilen aksaklıklarla veya alternatif kaynaklar bulmak için artan maliyetlerle karşı karşıya kalmayacak. AB ve ABD’nin 90 günlük müzakere sürecinin sonuna kadar bir çözüme ulaşamaması durumunda dahi bu muafiyetler devamlılığı sağlayacak.

Yüksek maliyetlere ve ithal nihai ürün akışına karşı tampon etkisi

Avrupalı PE üreticileri halihazırda yüksek enerji ve üretim maliyetleriyle mücadele ediyor ve bu durum onları daha ucuz hammaddelere erişimi olan bölgeler karşısında dezavantajlı bir konuma sokuyor. Rekabetçi ABD mallarına erişim, yurtiçi üretimin sürdürülebilirliğini sağlayarak Avrupalı işleyicileri destekliyor. Aksi takdirde, işleyiciler ithal mamullere karşı rekabet gücünü kaybetme riski taşıyor.

Avrupa, ABD malı PE’ye erişimini kaybederse, işleyiciler özellikle de Asya’dan gelen daha ucuz mamullere yönelmek zorunda kalabilir. Özellikle ABD’nin Çin ve diğer Asya ülkeleriyle arasındaki tarifeler yürürlüğe girerse, bu durum ucuz mamullerin AB’ye yönlendirilmesine yol açabileceğinden bu risk halen gündemde. Ancak ABD’den PE akışlarının devam etmesiyle, Avrupalı üreticiler ve işleyiciler bu rekabetçi baskıdan daha iyi korunarak yerel sektörün istikrarını sağlayabilir.

Belirsizlik sürse de ufukta rahatlama var

Eğer Avrupa Komisyonu’nun yayınladığı yeni liste geçerli kalır ve tüm ABD PE türleri gerçekten vergilerden muaf tutulursa, şu anki ticaret akışında bir kesinti yaşanmayacak. Avrupa, ani kesintilerden kaçınacak, kritik ve uygun maliyetli hammaddelere erişimini sürdürecek ve bitmiş ürün ithalatına doğru hızlanan bir kaymayı önleyecek. Bu durum, yalnızca tedarikçi tablosundaki olası değişikliklerin yol açabileceği maliyet enflasyonunu önleyerek Avrupa’da fiyat dengesini sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda bu beklenen geçiş sırasında olası tedarik açıkları riskini de hafifletecek. Buna karşılık ABD, daha geniş ticari anlaşmazlıklardan bağımsız olarak, Avrupa’nın PE ithalatındaki ana oyuncu olmayı sürdürecek.

ABD’den Avrupa’ya PE yüklemeleri müzakere sürecinde arttı, ancak lojistik sorunlar baş gösterdi

ABD limanları, özellikle Çin ile olan ticaret gerilimleri nedeniyle, ciddi konteyner sıkıntıları ve gemi eksiklikleriyle karşılaştı. Ticaret gerilimi, Çin’den konteyner yüklemelerinde önemli bir düşüşe yol açarak ABD limanlarını ciddi şekilde etkiledi. Çinli ihracatçılar geçici vergi indirimi sonrası ABD’ye sevkiyatlarına devam etmeye hazırlanırken, tarifelerin tam etkisi ve toparlanma hızı belirsizliğini koruyor.

Avrupa PE piyasaları gecikmelerden etkilenmedi

Avrupalı oyuncular, ABD’den yüklemelerde gemi ve konteyner kıtlığı nedeniyle gecikmelerle karşılaştığını ve teslimat programlarının Temmuz’a kaydığını belirtti. Bazı tüccarlar, 90 günlük sürenin ardından oluşabilecek belirsizlik nedeniyle siparişlerinin bir kısmını iptal etti.

Ancak, bölgedeki genel durgunluk ve yaklaşan yaz tatilleri göz önüne alındığında, bu gecikmeler oyuncular arasında fazla endişeye neden olmadı. YYPE şişirmelik ve AYPE de dahil olmak üzere bazı türler halihazırda bölge genelinde bol miktarda bulunuyor. Bu arada, LAYPE ve metalosen LAYPE türleri sıkışan arz nedeniyle bir nebze destek gördü.