Amerikan PE, tarife fırtınasını atlatmış görünüyor

ABD polietilen (PE) endüstrisi için görünüşte kendini yaralayan bir durum olarak başlayan süreç, global sağlamlığın hesaplanmış bir gösterisine dönüştü. Kısmen bol etan hammaddesi sayesinde dünyanın en büyük PE ihracatçısı olan ABD’li üreticiler, en büyük ihracat pazarlarından ikisi olan Çin ve AB’den karşılıklı gümrük vergisi tehditleri gelince kendilerini istikrarsız bir konumda buldular.

İlk etki: ABD PE piyasasına büyük darbe

Başlangıçta, etki potansiyel olarak yıkıcı görünüyordu. 2024 yılında, Çin ABD’nin PE ihracatının %17’sini oluştururken, onu %15 ile AB ve %7 ile Kanada izledi. ABD’nin PE ihracatının neredeyse yarısının risk altında olmasıyla birlikte, üreticiler marjları daraltmakla kalmayıp aynı zamanda Güneydoğu Asya, Hindistan, Türkiye ve diğer gelişen bölgeler gibi ikincil piyasalara fazladan mal akması nedeniyle global fiyat savaşlarını tetikleyebilecek bir fırtınaya hazırlanmaya başladı.

Çin’in artan kendi kendine yeterliliği, ABD’den gelebilecek olası aksaklıkları hafifletecekti

Çin’in polimerde daha kendi kendine yeten bir ülke olma hedeflerine rağmen, ülke PE ithalatına bel bağlamaya devam ediyor. Ancak Çin, hammadde kaynaklarını çeşitlendirdi ve yurtiçi PE kapasitesini artırdı. 2025’in başında, ülke halihazırda 1,8 milyon ton yeni PE kapasitesi eklemişti ve yıl sonuna kadar 4 milyon ton daha eklemesi bekleniyordu.

Bu gelişmeler, ABD’nin Çin’e ihracatının 2024 yılında yaklaşık 2,5 milyon tona ulaşmasıyla gerçekleşti. Söz konusu miktar, ilk ticaret savaşının yaşandığı 2018’in üç katından fazlaydı. ABD’nin PE tedarikçisi olarak kaybedilmesi durumunda, Çin artan yurtiçi arzı ve Orta Doğu veya Rus malları tarafından olası bir yönlendirme veya ikame sayesinde daha az riskle karşılaşacaktı.

AB pazarı, önemli bir tedarikçiyi kaybetme riski altındaydı

Avrupa ise daha karmaşık bir tablo sundu. 2024 yılında %36’lık bir paya sahip olan ABD, bir önceki yıla kıyasla %20’lik bir artışla Avrupa’nın ithal PE piyasasının bel kemiği haline gelmişti.

Metalosen LAYPE için, ABD’li tedarikçiler ithalatın %60’ından fazlasını elinde tuttu. ABD menşeli LAYPE ve AYPE de sırasıyla %20 ve %36’lık paylarla önemli artışlar gördü. ABD mallarının ani bir şekilde çekilmesi arz açığı yaratacak, maliyetleri artıracak ve halihazırda yüksek enerji maliyetleriyle boğuşan Avrupalı imalatçıların türev piyasalardaki rekabet gücüne zarar verecekti.

Nisan’da, her iki taraftan da muafiyete ilişkin ilk işaretler belirdi

Nisan ortasına gelindiğinde, piyasada AB’nin ABD’nin önemli PE türlerini -LAYPE, mLAYPE- misilleme tarife listesinden çıkaracağı konuşuluyordu. Bu arada, Çin’de de benzer bir hamle hakkında spekülasyonlar ortaya çıktı. Nisan sonunda, bir taslak liste Çin piyasalarında da dolaşmaya başladı. Bu liste AYPE (39011000), YYPE (39012000), LAYPE (39014020) ve diğer etilen polimerleri (39019090) dahil olmak üzere HS kodlarına dayanan PE türleri için olası tarife muafiyetlerine atıfta bulunuyordu.

Mayıs ayı netlik getirdi: Sadece LAYPE değil, tüm önemli PE türleri muaf tutuldu

Mayıs ayı başında Avrupa Komisyonu, olası ticari politika önlemlerine tabi olabilecek ABD mallarının önerilen bir listesini yayınladı. Listede LAYPE, mLAYPE, AYPE ve YYPE’nin yer almaması dikkat çekti. Bu durum, yalnızca LAYPE’nin değil, tüm önde gelen ABD menşeli PE türlerinin AB’nin misilleme önlemlerinden muaf kalabileceğine işaret etti.

Çin’de de benzer tartışmalar devam ederken, henüz resmi olarak teyit edilmemiş olsa da sektör LAYPE’ye uygulanan muafiyetlerin diğer PE türlerini de kapsamasını bekliyor.

Görünüm: ABD malı PE tekrar toparlanıyor

90 günlük ateşkes çerçevesinde resmi anlaşmalar beklenirken, ABD’nin PE ihracatı etkili bir şekilde tarife tehditlerinin en kötüsünü atlattı. Maliyet açısından rekabetçi kalarak hem Avrupa hem de Çin’deki türev endüstriler için vazgeçilmez olduklarını kanıtlayan ABD’li üreticiler, kritik ticaret akışlarını sürdürmeyi başardı. Resmi olarak onaylanmış olsun ya da olmasın, muafiyetler piyasaların büyük aksaklıklardan, fiyat artışlarından veya acil kaynak değişikliklerinden kaçınmasına yardımcı oldu.

Sonuç olarak, Amerikan PE tarife fırtınasını atlatmış gibi görünüyor; fakat bu, fırtına geçtiği için değil, küresel tedarik zinciri kapıyı kapatmayı göze alamadığı için gerçekleşti.