Navlunda belirsizlik fırtınası: ABD-Çin gerilimi fiyatları nasıl şekillendiriyor?

Konteyner navlun ücretleri Nisan ortasında yeniden düşerek, ilk tarife kaosunun tetiklediği ay başındaki toparlanmayı tersine çevirdi. Taşımacılar, boş seferler yoluyla zayıflayan talebe uyum sağlarken, Çin bağlantılı gemilerde liman ücretlerini hafifletmek için revize edilen plan, ABD limanlarındaki sıkışıklık ve oranlardaki ani artış riskini azalttı. Yine de, tarife belirsizliği ve tedarik zinciri aksaklıkları piyasada halen dalgalanma yaratıyor.

Tarifeler nedeniyle oranlar belirsiz

Drewry’nin dünya konteyner endeksi 17 Nisan’da %3 düşüşle 40 footluk konteyner başına 2.192$’da yer aldı. Endeks, aslında Ocak başından Nisan başına kadar istikrarlı bir düşüş eğilimindeydi. ABD tarifelerinin ayın başında piyasalar üzerinde yarattığı tahribatın ardından, belirsizlik nedeniyle dünya konteyner fiyatlarında iki haftalık bir toparlanma görüldü. Ancak bu toparlanma kısa soluklu oldu ve fiyatlar tekrar düşüş eğilimine döndü.

Çin çıkışlı rotalar düşüşün ardındaki ana faktörler oldu. Drewry’nin Çin’den ABD’nin Batı Kıyısı’na olan navlun oranları geçen hafta %5 düşüşle 40 footluk konteyner başına 2.683$ olurken, ABD’nin Doğu Kıyısı’na oranlar %7 düşüşle 40 footluk konteyner başına 3.706$ oldu.

Drewry’nin Çin-Kuzeybatı Avrupa rotası geçen hafta %2 düşüşle 40 footluk konteyner başına 2.344$ olurken, Güney Avrupa’ya olan oranlar da %2 düşüşle 40 footluk konteyner başına 3.018$ oldu.

Bu arada, Drewry azalan kapasite ve tarifelerden kaynaklanan belirsizlik nedeniyle gelecek hafta da navlun oranlarının düşmeye devam etmesini bekliyor.

ABD, Çin bağlantılı gemiler için liman ücreti planını yumuşattı

17 Nisan’da, Trump yönetimi Çin yapımı gemilere yüksek liman ücretleri uygulama planını geri çekti. İlk olarak, Çinli firmalara ait yük gemileri ve Çin’de inşa edilen yabancı bayraklı gemiler için ABD liman ziyaretleri başına 1,5 milyon dolara varan ücretler alınması hedeflenmişti.

İlk teklif, global ticareti aksatabileceği ve tüketicilere 30 milyar dolarlık ek ithalat maliyeti yükleyebileceği konusunda uyarıda bulunan ABD’li nakliyeciler ve liman işletmecileri de dahil olmak üzere denizcilik endüstrisinden güçlü bir muhalefetle karşılaştı. Bu karar ABD yapımı ve ABD bayraklı gemilerdeki ihracatın devredilmesi, şimdilerde faaliyette veya siparişte ABD yapımı bir LNG taşıyıcısı bulunmaması ve yalnızca 200’ün altında ABD bayraklı mal gemisi bulunması nedeniyle özellikle kimya endüstrisini vuracaktı.

Revize edilen plana göre, ABD ihracatı için yükleme yapmak üzere gelen boş gemiler ücretlerden muaf tutulacak. Ücretler sabit bir ücret yerine net tonaj veya boşaltılan konteyner sayısına göre belirlenecek. 14 Ekim itibarıyla, Çin’de inşa edilmiş ve Çin’e ait gemiler için net ton başına 50$, Çin’de inşa edilmiş ancak Çinli olmayan şirketlere ait gemiler için ise 18$ gibi daha düşük bir ücret alınacak. Ücretler yıllık olarak artacak.

Ayrıca, gemilerden artık uğradıkları her ABD limanında ücret alınmayacak. Bu hamlenin, taşıyıcıların liman uğraklarını azaltma girişimini sınırlaması bekleniyor. Söz konusu durum önemli lojistik aksaklıklara neden olabilecek nitelikteydi.

Revize edilen plan, sektöre bir rahatlama sağlayacak mı?

Yeni plan, ilk plandan kaynaklanabilecek ciddi liman sıkışıklığı ve artan navlun oranları riskini azaltıyor. Xeneta Kıdemli Nakliye Analisti Emily Stausbøll’e göre, ücretlerin her liman ziyareti için uygulanmayacak olması özellikle önem arz eden bir gelişme. Zira, taşıyıcıların ABD’ye her servisteki liman ziyaretlerini azaltmaya karar vermesi durumunda oluşabilecek tıkanıklık riski azalmış oldu. Bu olası liman sıkışıklığı, ciddi aksaklıklara ve navlun oranları üzerinde yukarı yönlü baskıya neden olma potansiyeline sahipti.

Yeni model bu riski azaltmış olsa da, Stausbøll özellikle büyük kapasiteli gemilerde olmak üzere, Çinli taşımacılar ve Çin’de inşa edilen gemilerde faaliyet gösterenler için maliyetlerin yine de hatırı sayılır olacağı konusunda uyardı. Stausbøll, uygulamadan önceki altı aylık sürenin kritik olduğunu ve taşıyıcıların gemilerini ittifak ağları genelinde nasıl konuşlandırdıklarını yeniden değerlendirmelerine ve muhtemelen en büyük Çin yapımı gemilerini ABD hizmetlerinden uzaklaştırarak maruz kalma oranlarını azaltmalarına olanak tanıdığını belirtti.

Bu son açıklama, hala ciddi sonuçlar doğurması beklenen orijinal teklif bağlamında değerlendirilmeli. Söz konusu durumun daha iyiye gittiğini söyleyen Stausbøll, ancak bu durumun Trump yönetimi tarafından açıklanan artan tarifelere karşı halihazırda mücadele eden konteyner taşımacılığı sektörü için büyük bir zafer olmadığını da sözlerine ekledi.

Çin’in nakliye sektörü bu hamleyi kınadı

Çin’in gemi inşa endüstrisi, Çin bağlantılı gemileri hedef alan yeni ABD liman ücretlerini dar görüşlülükle eleştirerek kınadı. Çin Ulusal Gemi İnşaatı Endüstrisi Derneği, hükümet ve ülkenin gemi sahiplerinin protestolarına katılarak ABD önlemlerine karşı "oldukça öfkeli ve kararlı bir muhalefet içinde" olduklarını belirtti.

Dernek, ABD’nin önlemlerinin global nakliye ağlarını bozacağı, navlun maliyetlerini artıracağı, ABD’de enflasyonu kötüleştireceği ve nihayetinde Amerikalı tüketicilere zarar vereceği konusunda uyarıda bulundu. Grup, global denizcilik sektörüne "ayrımcı" ve "piyasa dışı" olarak adlandırdığı duruma karşı çıkması çağrısında bulunarak, Çinli yetkililerden güçlü karşı önlemler almasını istedi. Ticaret Bakanlığı da bir protesto yayımlayarak Çin’in çıkarlarını savunmak için "kararlılıkla gerekli önlemleri alacaklarını" söyledi.

Bu arada, Çinli nakliye devi COSCO da denizcilik, lojistik ve gemi inşaatı sektörlerini hedef alan son eylemleri reddederek, söz konusu önlemlerin ayrımcı olduğunu ve yanlış bilgilere dayandığını belirtti. Şirket, ABD’nin eylemlerinin sektördeki istikrarı ve sürdürülebilirliği bozmakla kalmayıp aynı zamanda global endüstriyel zincirlerin ve tedarik zincirlerinin güvenliği ve dayanıklılığı için de bir risk oluşturduğunu belirtti.

Tarife etkisi

Çin rotalarında boş sefer sayısı arttı

ABD-Çin ticaret savaşı, okyanus taşımacılarının Başkan Trump’ın gümrük vergileri ve tırmanan ticari gerilimler nedeniyle siparişlerdeki düşüşle boğuşması nedeniyle Çin’den iptal edilen yük seferlerinin sayıca artmasına yol açtı.

Okyanus taşımacılığı yapan şirketler, seferleri iptal etmek, rotaları atlamak, daha küçük gemiler kullanmak veya gemileri yavaşlatmak gibi stratejilerle gemi kapasitesini korumak amacıyla operasyonlarını revize ediyor. Bu önlemler, azalan konteyner hacimlerini mevcut kapasiteye denk getirmeyi amaçlıyor. Ancak, daha az seferin nakliye maliyetlerini düşürmesi mümkünken, fiyatların 30.000 dolara kadar yükseldiği pandemi döneminde iptal edilen seferlerin etkisi, okyanus navlun piyasasındaki fiyatların potansiyel dalgalanmalar yaşayacağına işaret ediyor.

Sea-Intelligence CEO’su Alan Murphy, transpasifik rotalarındaki konteynerlerin çoğunun Çin’den geldiğini ve hacimlerin azalacağını, ayrıca uzun vadeli etkinin yaygın olabileceğini belirtti.

Vietnam bir alternatif olarak ortaya çıkıyor; Hint ihracatçılar ön yükleme yapıyor

Bu değişim, Çin’in ABD ile ticaretinin zayıflamasıyla fayda sağlayan Vietnam’dan nakliye faaliyetlerinde de bir artışa neden oluyor. CNBC’ye göre, Vietnam’dan ABD’ye nakliye maliyetleri önemli ölçüde arttı ve Ho Chi Minh City’den Los Angeles’a olan spot oranlar Nisan başında %24 yükseldi. Bu arada Hint ihracatçılar da gümrük tarifelerindeki duraklamanın ihracat faaliyetlerinde artışa yol açması nedeniyle navlun fiyatlarında keskin bir artışa hazırlanıyor. Sektör uzmanları, navlun oranlarının bu dönemde iki haneli rakamlara yükselebileceğini düşünüyor.

İlerleyen dönemde, tedarik zincirindeki mevcut belirsizliğin hızla büyümeye devam etmesi, tarifeyle ilgili değişimlerin keskin fiyat dalgalanmalarına yol açması ve nakliyecileri öngörülemeyen küresel ticaret ortamına uyum sağlamaya zorlaması bekleniyor.