Türkiye'de, Amerikan malları Orta Doğu tekliflerine göz açtırmadı; PE piyasası geriledi

Ağustos ayında yaz durgunluğu etkisiyle gevşeyen PE fiyatları, Orta Doğulu tedarikçilerden gelen yeni stabil girişimler başarısız olunca kayıplarını Eylül ayına taşıdı. Çoğu üretici, belirli türler için bölgeye aktif olarak boşaltılan ABD mallarının keskin indirimlerine teslim olmak zorunda kaldı. Baskı özellikle LAYPE’de belirgindi, Orta Doğulu tedarikçilerin fiyatlandırma gücünü aşındıran bu durum onları taviz vermeye zorladı.

Piyasa oyuncuları, düşüşün arkasındaki iki ana faktöre dikkat çekti: yurtiçindeki devam eden finansal baskılar altında zayıf seyreden türev talep ve Asya ile karşılaştırıldığında Türkiye’de cazip olmayan netback seviyelerinden daha ağır basan durgun global PE ticareti. ChemOrbis verileri, Türkiye’deki Orta Doğu menşeli PE tekliflerinin, Güneydoğu Asya ve Hindistan’a kıyasla sağlıklı bir primden yoksun olduğunu ve hatta AYPE’nin negatif marjlar sunduğunu gösterdi.

Orta Doğulu bir üretici, bu ay Türkiye’ye LAYPE ve YYPE tekliflerini pas geçti ve bunun nedenini düşük karlılık ve zayıf talep olarak belirtti. Doğrulanmamış bazı yorumlara göre, şirket planlı bir bakım çalışmasına da hazırlanıyor.

Bu ay, Orta Doğu menşeli LAYPE C4 film ve YYPE film için 950$/ton seviyesinde seyrek de olsa işlemler bildirildi. AYPE film için birkaç durumda CIF, %6,5 gümrük vergisine tabi 1070$/ton kadar düşük işlemler duyuldu.

Rekabetçi lokal fiyatlar, ithal AYPE’yi aşağı çekti

Son zayıflıktan en çok nasibini alan AYPE oldu denebilir. Ocak 2024’ten bu yana ilk kez teklifler kritik CIF 1100$/ton eşiğinin altına düştü. İthal teklifler, stabil fiyat girişimlerinin işlem görmemesi nedeniyle gevşeme gösterdi. Bu arada lokal üreticinin son fiyat indirimi de pazarda bir ölçüt oluşturdu. Orta Doğulu tedarikçiler, Asya pazarlarına kıyasla gözle görülür derecede düşük olan netback seviyelerine rağmen indirim yapmaktan başka çare bulamadılar.

Alım ilgisi de pazara pek destek sağlamadı. Talep, dahilde işleme belgesi bulunan işleyicilerden gelenle sınırlı kaldı ve bu da çoğu ithal malın güçlü bir destek bulamamasına neden oldu. Bu durum, AYPE’nin şimdilerde Türkiye’deki Orta Doğulu üreticiler için neden negatif marjlar sunduğunu açıklıyor. Pek de alışıldık olmayan bu durum piyasanın zayıflığını göstermesi açısından anlamlı. Haftalık ChemOrbis ortalamaları, Orta Doğu’dan ithal AYPE’nin CIF Türkiye bazında Güneydoğu Asya ve Hindistan’ın $25-35/ton altında işlem gördüğünü gösterdi.

Oyuncular şu yorumu yaptı: "Lokal üretici Petkim’in rekabetçi fiyatları, ithal tedarikçiler üzerinde baskı kurdu. Bazı Asya pazarlarına kıyasla düşük olan netback seviyelerine rağmen, ithal piyasa baskıya yanıt olarak gevşedi. Yine de, alım ilgisi büyük ölçüde sessizdi ve sınırlı fiyat sorguları çoğunlukla sadece dahilde işleme belgesi bulunduran işleyicilerden geldi."

Bu arada, bir oyuncu, daha rekabetçi teklifler bulmaları nedeniyle daha fazla alıcının son aylarda AYPE’den mLAYPE’ye geçtiğini ve bunun da AYPE talebi üzerinde daha fazla baskı kurduğunu belirtti.

LAYPE, iki ay sonra YYPE üzerinde prim kaybetti

Bu ayın bir diğer çarpıcı gelişmesi, LAYPE’nin YYPE üzerinde son iki aydır devam eden primin erimesi oldu. Ekim sonu yükleme koşullu agresif ABD malları, LAYPE tekliflerini YYPE ile örtüşecek kadar düşürdü ve iki ürün başa baş seviyeye geldi. Oyuncular, bu daralmanın, tüccar torbalı ABD malı LAYPE tekliflerinin ağırlığı altında kaçınılmaz olduğunu söylediler. Öyle ki bahsi geçen mallar — katkılı ve katkısız tür için— CIF 900$/tonun hafif altında fiyatlandırıldı.

LAYPE yaz boyunca nispeten güçlü bir performans sergilemişti. Ancak Türkiye’deki alıcılar fiyatların ne kadar düşebileceğini giderek daha fazla test ettikçe hava hızla değişti.

Bu arada, Eylül ayının ikinci yarısına doğru ABD baskısı YYPE ve AYPE piyasalarına da yansıdı. ABD malı AYPE alt sınırda CIF, %6,5 gümrük vergisine tabi 1050$/tona kadar yaklaşırken, YYPE film aynı koşullarla 900-920$/ton civarında seyretti. YYPE enjeksiyon, CIF 850$/tona yakın daha cazip seviyeler gördü. Birçok oyuncu, "UV içermeyen malzeme için olmak kaydıyla YYPE enjeksiyon için 860$/tonu da elde ettik," dedi.

Zayıf talep ve düşük netback, görünümü belirsiz kılıyor

Talep halen pazarı desteklemekten uzak ve yurtiçindeki finansal baskılar iştahı sınırlamaya devam ediyor. Arz tarafına dair, en azından kısa vadede satıcılara destek sağlayacak bir endişe hissedilmiyor. Bazı oyuncular, ABD’li üreticilerin bu yıl normalden erken stok boşaltmaya başladıkları için yıl sonundan önce agresif duruşlarını bırakabileceklerini savunuyor. Yine de, genel kanı, Orta Doğu PE’nin şimdilik zayıf netback seviyeleri ve durgun lokal tüketim arasında sıkışıp kaldığı yönünde.

Haftalık ChemOrbis verileri, Türkiye’deki Orta Doğu menşeli YYPE film için primin Güneydoğu Asya’ya göre 15$/ton ve Hindistan’a göre 45$/tona indiğini; LAYPE’nin Güneydoğu Asya ile başa baş ve Hindistan’ın yaklaşık 60$/ton üzerinde işlem gördüğünü ortaya koydu.

Katar ve Özbekistan gibi belirli alternatif kaynaklar için bürokratik engeller devam etti, ancak agresif ABD fiyatlandırması baskın bir rol oynadığından önemli bir tedarik endişesi hissedilmedi. Oyuncular, ABD’li üreticilerin bu yıl her zamankinden daha erken stoktan çıkmaya başladığını belirtti. Bunun muhtemelen Brezilya ve diğer pazarlara yapılan ihracatın yavaşlamasından kaynaklandığı düşünülüyor. Öte yandan, AB’nin Amerikan PE’de ithalat vergilerini kaldırması beklendiği halde, bu gelişme satıcıların yüklemeleri hızlandırmasını engellemedi.

Global PE piyasalarından ipuçları

Aslında, mevsimsel faktörlerden destek bulan Çin’in ithalat PE piyasası dışında, global piyasaların da baskı altında olduğu açık. Avrupa’nın PE piyasası, yaz tatilinden sonra umulduğu kadar güçlü bir toparlanma gerçekleştiremedi. Bu arada ABD’nin rekabet gücü, Güneydoğu Asya’nın PE piyasaları üzerinde de baskı kurdu. Orta Doğu’dan ithal edilen AYPE fiyatlarının yedi ayın en düşük seviyelerine gerilediği Hindistan’da ise, muson mevsimi sonrasında talebin toparlanacağına dair umutlar var.