Triển vọng PP, PE của Trung Quốc chịu sức ép bởi biến động thuế quan: Nguồn cung tăng trong khi cơ hội xuất khẩu thu hẹp

Thị trường PP và PE của Trung Quốc đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn khi làn sóng bổ sung công suất mới trùng hợp với nhu cầu xuất khẩu suy yếu trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Với việc Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc đối với hàng hóa thành phẩm – hiện gần như không còn là lựa chọn, khả năng sản xuất polymer đang mở rộng nhanh chóng của Trung Quốc sẽ bị thử thách. Mặc dù nhu cầu nội địa được kỳ vọng đóng vai trò then chốt trong việc hấp thụ phần dư cung, nhưng các thị trường xuất khẩu thay thế vẫn còn nhiều bất định.

Trong tháng qua, thị trường PP và PE của Trung Quốc đã liên tục suy giảm, chủ yếu do nhu cầu phục hồi yếu và áp lực dư cung ngày càng tăng. Trong số các loại chính, LDPE và HDPE film ghi nhận diễn biến yếu nhất, lần lượt rơi xuống mức thấp nhất gần 1 năm và thấp nhất trong 5 năm. Trong khi đó, các loại PP và LLDPE film thể hiện khả năng chống chịu tốt hơn đôi chút. Sự leo thang trong căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, thể hiện qua các biện pháp thuế trả đũa, đã tạo ra những trở ngại mới, phủ bóng tâm lý giảm giá lên toàn thị trường. Khi chưa có giải pháp rõ ràng, khả năng phục hồi giá đáng kể hiện chưa được kỳ vọng.

Nhu cầu: Đà suy yếu thêm là điều khó tránh

Cuộc chiến thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã làm suy yếu đáng kể nhu cầu đối với cả PP và PE tại Trung Quốc, đặc biệt trong các ngành xuất khẩu. Việc liên tục tăng thuế đã khiến hoạt động thị trường đình trệ trên diện rộng, với cả người bán và người mua đều tỏ ra thận trọng. Nguồn tin từ một nhà sản xuất Ả Rập Xê Út cho biết: “Công suất vận hành ở các ngành hạ nguồn thấp hơn bình thường, hạn chế việc mua hàng. Hiện tại, người mua thậm chí còn tránh cả các đơn mua theo nhu cầu.”

Khi triển vọng vẫn mù mịt, nhu cầu được dự báo sẽ tiếp tục mong manh. Các mức thuế mới có khả năng hạn chế cơ hội xuất khẩu sang Mỹ, đồng nghĩa với việc nhiều nhà sản xuất hạ nguồn có thể thu hẹp hoạt động hoặc trì hoãn việc mua hàng, làm yếu thêm nhu cầu đối với nhựa PP và PE. Một nhà kinh doanh nhận xét: “Là một sản phẩm định hướng xuất khẩu, PP chịu áp lực kép từ xuất khẩu giảm và công suất vận hành nội địa giảm, khiến khả năng phục hồi giá trong ngắn hạn khó xảy ra.”

Dù một số ngành nội địa như bao bì PP dệt vẫn thể hiện nhu cầu theo mùa, nhưng điều này là không đủ để bù đắp cho sự suy giảm rộng hơn trong tiêu thụ theo định hướng xuất khẩu. Thực tế, triển vọng xuất khẩu đang xấu đi. Theo các nguồn tin thị trường, nhiều người mua từ Việt Nam – nước nhập khẩu PP lớn nhất của Trung Quốc – đã bắt đầu tránh hàng có xuất xứ từ Trung Quốc, lo ngại về tác động của các mức thuế Mỹ đối với hàng thành phẩm của họ có sử dụng nguyên liệu từ Trung Quốc. Ngoài ra, việc chính phủ nước này tăng cường kiểm tra xuất xứ nguyên liệu thô, đặc biệt là đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, cũng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu từ phía người mua Việt Nam đối với nguồn cung PP từ Trung Quốc.

Nguồn cung: Mở rộng công suất lấn át tác động từ việc mất nguồn PE có xuất xứ từ Mỹ

Thị trường PP và PE của Trung Quốc đang bị ảnh hưởng bởi làn sóng mở rộng công suất mạnh mẽ. Mặc dù mức thuế mới mà Trung Quốc áp lên PE từ Mỹ được kỳ vọng sẽ khiến nhập khẩu giảm mạnh, điều này khó có thể giúp giảm áp lực dư cung ngày càng tăng trong nước. Một nhà kinh doanh cho biết: “Thuế mới của Trung Quốc áp lên PE từ Mỹ sẽ khiến lượng nhập khẩu từ Mỹ giảm mạnh. Tác động lần này sẽ lớn hơn do sản lượng nhập khẩu hiện đã lên tới 2,4 triệu tấn, gấp hơn ba lần so với năm 2018.”

Trong khi đó, có một số suy đoán trên các phương tiện truyền thông vào đầu tháng 4 cho rằng Trung Quốc có thể áp thuế 20% đối với tất cả các mặt hàng HDPE nhập khẩu từ Hoa Kỳ bắt đầu từ ngày 1 tháng 5, bằng cách áp mức thuế thấp hơn nhiều so với mức thuế chung đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Tuy nhiên, tại thời điểm soạn tin, thông tin này vẫn chưa được những người tham gia thị trường xác nhận, khiến ngành công nghiệp vẫn trong trạng thái bất định về tác động tiềm tàng.

Làn sóng mở rộng công suất tại Trung Quốc nhiều khả năng sẽ vượt xa tác động từ việc mất nguồn cung từ Mỹ. Quý đầu tiên của năm 2025, Trung Quốc đã đưa vào vận hành 1,8 triệu tấn/năm công suất PE mới và dự kiến sẽ có thêm 4 triệu tấn/năm được đưa vào vận hành. Với PP, Trung Quốc đã khởi động ba nhà máy PP mới trong quý 1, bổ sung 2,3 triệu tấn/năm công suất. Thêm 5,45 triệu tấn/năm công suất PP khác dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong năm nay, chủ yếu trong quý 2 — thời điểm cuộc chiến thương mại vẫn đang leo thang.

Trong bối cảnh này, việc thiếu hụt nguồn cung từ Mỹ trở nên không còn đáng kể. Thị trường PP và PE của Trung Quốc đang bị thặng dư nghiêm trọng, và các bổ sung công suất mới sẽ tiếp tục tạo áp lực lên giá, dẫn đến triển vọng thị trường giảm giá trong ngắn hạn.

Hợp đồng tương lai và chi phí: Biến động gia tăng

Hợp đồng tương lai PP và LLDPE trên Sàn giao dịch Hàng hóa Đại Liên đã giảm mạnh kể từ ngày 3 tháng 4 sau khi Mỹ công bố các đợt áp thuế diện rộng. Hợp đồng tương lai PP giảm 171 CNY/tấn (23 USD/tấn), trong khi LLDPE giảm sâu hơn tới 491 CNY/tấn (71 USD/tấn) — phản ánh rõ rệt tâm lý giảm giá của thị trường, nhiều khả năng sẽ lan sang thị trường giao ngay.

Áp lực giảm giá bổ sung còn đến từ giá dầu thô và nguyên liệu thô chính yếu giảm mạnh. Cả hai chỉ số dầu chuẩn Brent và WTI (NYMEX) đều lao dốc xuống mức thấp 60 USD/thùng, mức thấp nhất kể từ tháng 4 năm 2021. Giá giao ngay của ethylene và propylene theo phương thức CFR Trung Quốc cũng đã trong xu hướng giảm liên tục hơn một tháng qua, chạm mức thấp nhiều tháng tại 830 USD/tấn và 820 USD/tấn lần lượt tính đến ngày 11 tháng 4. Những diễn biến này đang làm suy yếu nền tảng chi phí hỗ trợ cho giá PP và PE.

Dù vậy, các nhà sản xuất PP theo công nghệ PDH có thể đối mặt với chi phí cao hơn do phụ thuộc vào propane từ Mỹ. Một nhà kinh doanh giải thích: “Khoảng 25% nguồn cung PP đến từ công nghệ PDH, trong đó khoảng 60% nguyên liệu propane có xuất xứ từ Mỹ. Điều này khiến chi phí vận hành tăng 40% cho các nhà máy PDH, buộc họ phải tìm nguồn thay thế hoặc mua propylene trực tiếp.”